Hiệp định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về xóa bỏ trợ cấp thủy sản đang rất được các nước như Philippines mong đợi, bởi lẽ một hiệp định như vậy là cần thiết để bảo vệ các nước ven biển khỏi tình trạng bị khai thác và đánh bắt cá quá mức.

Đại sứ Thường trực của Philippines tại WTO Manuel A.J. Teehankee, ngày 25/12 cho biết, với một quốc gia quần đảo như Philippines, có các cộng đồng dân cư sinh sống ven biển và ngư dân sống dựa vào tài nguyên biển thì đó là lợi ích quốc gia, mà các quy tắc đa phương cần được áp dụng để hạn chế các khoản trợ cấp thủy sản dẫn đến tình trạng đánh bắt cá bất hợp pháp, không được quy định, không được báo cáo (IUU) và đánh bắt quá mức.

Mục đích của WTO là đạt được Mục tiêu Phát triển bền vững số 14.6 của Hội nghị Liên hiệp quốc về thương mại và phát triển, nhằm kêu gọi cấm một số hình thức trợ cấp thủy sản góp phần đánh bắt quá mức, loại bỏ các khoản trợ cấp đánh bắt cá bất hợp pháp, không được quy định và không được báo cáo (IUU), và từ chối đưa ra các khoản trợ cấp mới như vậy vào năm 2020. Mục tiêu 14.6 cũng công nhận rằng việc đối xử đặc biệt và khác biệt (S&D) hiệu quả và phù hợp đối với các nước đang phát triển và kém phát triển sẽ là một phần không thể thiếu trong các cuộc đàm phán trợ cấp thủy sản của WTO. Tại cuộc họp ngày 14/12 của Nhóm đàm phán về các quy tắc, người đứng đầu các phái đoàn WTO đã bày tỏ ý định tăng cường đàm phán về trợ cấp thủy sản trong năm mới để đạt được mục tiêu một thỏa thuận vào cuối năm 2019, một cam kết đa phương dự kiến về Chương trình làm việc tháng 01 đến tháng 7/2019 mà Nhóm đàm phán gần đây đã thống nhất.

Cơ quan Thủy sản khu vực và tài nguyên thủy sản (BFAR) cho biết, cơ quan này chống lại việc trợ cấp thủy sản và chống lại các phương pháp đánh bắt cá có hại. Ông Pioquinto - chuyên gia Philippines được BFAR chỉ định tại các cuộc họp của WTO - cho biết, nước này không cung cấp trợ cấp cho ngành thủy sản. Mức độ can thiệp của chính phủ là xây dựng các trung tâm câu cá nơi ngư dân có thể trực tiếp tham gia và đây là một dự án của chính phủ có thể mang lại giá trị rõ ràng trong việc tối đa hóa lợi ích đánh bắt cá hợp pháp.

Vào tháng 11/2018, BFAR cùng Bộ Nội vụ và Chính quyền địa phương Philippines đã ký một thông tư ghi nhớ chung để tăng cường thực thi lệnh cấm đánh bắt cá ở đáy trong vùng biển, cho biết phương pháp lưới rà đáy làm xáo trộn đáy biển và phá hủy môi trường sống thông qua việc loại bỏ trực tiếp các sinh vật học. Những người vi phạm bao gồm chủ tàu, người điều khiển tàu, thuyền trưởng và ngư dân, giám đốc điều hành của tập đoàn hoặc đối tác quản lý của bên điều khiển thuyền, bị tịch thu ngư cụ và một khoản tiền phạt giá trị bằng mức đánh bắt hoặc giá trị sau đánh bắt, tùy theo giá trị nào cao hơn: (i) 20.000 peso Philippines cho đánh bắt cá ở khu vực thành phố, nhưng nếu người vi phạm không trả tiền thì phải làm việc công ích; (ii) 50.000 peso Philippines cho các vụ đánh bắt cá thương mại quy mô nhỏ; (iii) 100.000 peso Philippines cho các vụ đánh bắt cá thương mại quy mô trung bình; và 500.000 peso Philippines cho các vụ đánh bắt cá thương mại quy mô lớn. Theo thông tư chung, khi bị kết án, người vi phạm sẽ bị phạt tù từ 2-6 năm và bị phạt tương đương hai lần tiền phạt hành chính, và tịch thu ngư cụ.

Trong khi đó, các thành viên WTO đã được Quỹ tín thác từ thiện Pew có trụ sở tại Washington thúc đẩy để thực hiện các kết quả của Hiệp định Chống trợ cấp thủy sản sắp tới. Các thành viên của WTO sẽ phải phê chuẩn một thỏa thuận mới để có hiệu lực. Khi hiệp định có hiệu lực, các thành viên sẽ phải bắt đầu thực hiện các cam kết theo nguyên tắc. Các nguyên tắc được đặt ra ở cấp độ đa phương trong WTO được coi là điểm khởi đầu để các quốc gia thực hiện các quy định trong nước. Nếu các quy tắc được thông qua tại WTO để giảm trợ cấp có hại cho ngành thủy sản, các quốc gia thành viên sẽ cần tuân theo một cách phù hợp hoặc đối mặt với hành động kỷ luật. Việc đánh bắt quá mức và các hoạt động đánh bắt hủy diệt khác đã làm giảm nghiêm trọng quần thể cá thế giới, việc đánh bắt cá IUU được ước tính sẽ tiêu tốn của nền kinh tế toàn cầu hơn 23,5 tỷ USD hàng năm.

Trợ cấp thủy sản là một trong những động lực chính đằng sau sự sụt giảm của nguồn cá. Khoảng 35 tỷ USD tiền trợ cấp của chính phủ chảy từ các quốc gia vào ngành thủy sản của họ mỗi năm. Không phải tất cả các khoản trợ cấp này đều có hại; tuy nhiên, phần lớn - khoảng 20 tỷ USD - được sử dụng để khắc phục chi phí cho nhiên liệu, thiết bị mới và đóng tàu, cho phép ngư dân di chuyển quãng đường dài hơn trong thời gian dài hơn, ngay cả khi giá trị đánh bắt của họ không đáng kể so với chi phí hỗ trợ. Rủi ro lớn nhất đối với các thành viên WTO là không đạt được thỏa thuận vào năm 2020. Các khoản trợ cấp cho phép đánh bắt quá mức và các hoạt động đánh bắt hủy diệt khác sẽ không bị hạn chế, và đại dương của chúng ta - và sinh kế của người dân mà họ phụ thuộc - sẽ tiếp tục bị đe dọa. Mục tiêu Phát triển bền vững 14.6 có thời hạn đến năm 2020.

Ngoài việc loại bỏ trợ cấp thủy sản có hại, quản lý bền vững đòi hỏi quản trị dựa trên khoa học mạnh mẽ, minh bạch hơn và thực thi chính sách được cải thiện, trong những năm tới. Các chính phủ trên thế giới cần được hỗ trợ để ngăn chặn đánh bắt quá mức bằng cách áp dụng khoa học phòng ngừa và yêu cầu cảnh báo để có dữ liệu tốt nhất trong việc ra quyết định, ví dụ như thông qua làm việc với các tổ chức quản lý nghề cá khu vực để xây dựng và áp dụng các biện pháp ngăn chặn đánh bắt quá mức đối với 25 nguồn trữ lượng cá được quản lý quốc tế.