(HQ Online)- Báo cáo về khả năng áp dụng phòng vệ thương mại đối với phân bón nhập khẩu gửi Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, Cục Quản lý cạnh tranh cho rằng "chưa thể làm được".

Báo cáo này xuất phát từ việc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) có công văn đề nghị thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về một số dự án của Vinachem, trong đó giao Cục Quản lý Cạnh tranh chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên cứu và báo cáo Bộ trưởng về việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với mặt hàng phân bón nhập khẩu.
Chính vì thế, Cục Quản lý cạnh tranh đã làm việc với các công ty liên quan trong lĩnh vực phân bón như Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (Đạm Hà Bắc), Nhà máy Đạm Phú Mỹ và Công ty Cổ phần DAP – Vinachem (DAP Đình Vũ).

Đối với mặt hàng phân ure hiện nay, tại Việt Nam có 4 doanh nghiệp sản xuất gồm 2 doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Petro Việt Nam sản xuất ure từ khí (Đạm Phú Mỹ và Đạm Cà Mau) với công suất mỗi doanh nghiệp là 800.000 tấn/năm và 2 doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Đạm Ninh Bình và Đạm Hà Bắc) sản xuất ure từ than với công suất lần lượt là 560.000 tấn/năm, 480.000 tấn/năm.

Xét tổng thể ngành sản xuất phân ure có thể thấy 2 doanh nghiệp sản xuất phân đạm từ than là đối tượng chịu thiệt hại chính do giá than tăng cao trong thời gian qua.

Việc khởi xướng điều tra biện pháp tự vệ đối với mặt hàng này theo Cục Quản lý cạnh tranh là chưa có căn cứ do những vấn đề chính sách thuế giá trị gia tăng cũng như các vấn đề của bản thân doanh nghiệp.

Về khả năng áp dụng biện pháp phòng vệ đối với mặt hàng phân DAP, theo phân tích của Bộ Công Thương, hiện trong nước chỉ có 2 công ty sản xuất phân DAP thuộc Vinachem là DAP Đình Vũ và DAP Lào Cai. Tổng công suất của ngành là 660.000 tấn/năm trong khi nhu cầu tiêu thụ mặt hàng này ở Việt Nam là 1 triệu tấn.

Trong khi đó, lượng phân nhập khẩu chưa có dấu hiệu tăng đột biến một cách tuyệt đối. Số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, năm 2015, lượng phân nhập khẩu đạt 978.000 tấn, kim ngạch 453 triệu USD tăng 1,76% về lượng và tăng 2,2% về kim ngạch so với năm 2014.

Năm 2016, lượng nhập khẩu đạt 762.000 tấn giảm 22,1% so với năm 2015, kim ngạch cũng giảm khoảng 38% so với năm 2015. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê thì lượng nhập khẩu vẫn tăng tương đối so với lượng sản xuất trong nước đến 36,3% trong năm 2016.

Từ năm 2013 đến 2015, lượng sản xuất của các công ty phân bón DAP tăng nhưng mức độ tăng đã giảm dần, đến năm 2016 lượng sản xuất giảm 1,4 lần so với năm 2015. Công suất sử dụng năm 2016 chỉ còn 26,47%, giảm mạnh so với năm 2015.

Lượng tồn kho tăng lên liên tục từ năm 2014 đến nay, lượng bán hàng năm 2016 giảm khoảng trên 40% so với năm 2015.

Lợi nhuận của các công ty phân bón năm 2015 chỉ đạt hơn 27 tỉ đồng, giảm 2,8% so với năm 2014. Đến hết năm 2016, các công ty sản xuất DAP đã lỗ tới 460 tỉ đồng.

Với số liệu trên, mặc dù các nhà sản xuất trong nước đang phải chịu thiệt hại nhưng để có cơ sở khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại  đối với mặt hàng phân DAP nhập khẩu theo quy định của WTO và pháp luật phòng vệ thương mại của Việt Nam, cần theo dõi và phân tích thêm lượng nhập khẩu đầu năm 2017.

Bên cạnh đó, Cục Quản lý cạnh tranh cho rằng, cần nghiên cứu thêm về khả năng tồn tại hành vi bán phá giá của các doanh nghiệp sản xuất Trung Quốc vì nguồn nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc.

Trong trường hợp này, các doanh nghiệp nên nộp hồ sơ yêu cầu áp dụng biện pháp chống bán phá giá là phù hợp nhất.

Cơ quan này cho biết đã tư vấn đầy đủ cho các doanh nghiệp sản xuất phân bón về việc áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại. Các công ty cũng đã thống nhất sẽ tiếp tục nghiên cứu để lựa chọn luật sư tư vấn và chuẩn bị hồ sơ.

Vì thế, Cục Quản lý cạnh tranh sẽ tiếp tục theo dõi, phân tích số liệu nhập khẩu mặt hàng phân bón DAP và tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp phát hiện hành vi bán phá giá để phân tích và đề xuất biện pháp giải quyết kịp thời.