Không thiếu đơn hàng xuất khẩu, nhưng để hoàn thành chỉ tiêu xuất khẩu của năm 2008, ngoài nỗ lực của các doanh nghiệp dệt may, cần có sự hỗ trợ của Nhà nước.

Dù chỉ tiêu xuất khẩu của ngành dệt may năm 2008 là 9,5 tỉ USD (tăng 1,7 tỉ USD so với năm 2007) nhưng sau 6 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành mới chỉ đạt 4,19 tỉ USD. Như vậy, muốn đạt được chỉ tiêu đề ra, các doanh nghiệp (DN) dệt may phải xuất khẩu hơn 5,3 tỉ USD nữa. “Một con số không dễ thực hiện nhưng không có nghĩa là chúng ta bó tay”. Chủ tịch Hiệp hội Dệt may VN Lê Quốc Ân nhận xét.

Đơn hàng không thiếu, nhưng...

Dù chỉ đạt 4,19 tỉ USD nhưng đây là mức tăng trưởng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Chưa kể, trong khi cả thế giới phải đối mặt với những biến động kinh tế, nhiều ngành sản xuất trì trệ thì ngành dệt may trong nước vẫn tăng trưởng. Cũng theo báo cáo sơ kết 6 tháng của Tập đoàn Dệt may VN vào ngày 7-7, chỉ có 4/60 DN lỗ hoặc chưa có lãi, số DN còn lại đều có lợi nhuận với doanh thu đạt 119 tỉ đồng. “Đơn hàng xuất khẩu thì chúng ta không thiếu, thậm chí có rất nhiều” – ông Ân khẳng định. Song, đặc điểm của ngành dệt may phải giao hàng xuất khẩu đúng thời hạn, nếu không DN sẽ bị phạt nặng và có nguy cơ bị hủy hợp đồng. Vì vậy, ngoài nỗ lực của DN, còn cần sự điều hành của Nhà nước liên quan đến hai vấn đề: Một là hỗ trợ quan hệ với ngân hàng, hai là tránh xảy ra đình công.

Giới chuyên môn trong ngành dệt may cũng lưu ý, từ nay đến cuối năm, các DN nên chuẩn bị đối phó với kịch bản giá dầu thế giới tăng cao sẽ kéo theo giá sản phẩm tăng, việc tiêu thụ các sản phẩm dệt may cũng sẽ chậm lại. Vì vậy, DN phải có những sản phẩm khác biệt, để trong giai đoạn cạnh tranh mà sản phẩm càng ít bị cạnh tranh càng tốt. Điều này dễ nhận thấy ở chỗ 4 DN không đạt lợi nhuận trong 6 tháng đầu năm do thiếu những sản phẩm khác biệt. Mặt khác, cần đưa thế mạnh của DN VN là xuất khẩu hàng giá cao, né cạnh tranh với hàng giá rẻ của Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia... Chẳng hạn, sản phẩm sợi cao cấp của Công ty Dệt Phú Bài, vải 100% polyester chống nhăn nhưng vẫn hút mồ hôi của Công ty Lý Minh, Dệt may Thành Công... vẫn xuất khẩu đều đều sang nhiều nước.

Đừng xem nhẹ thị trường châu Á

Theo thống kê của thế giới, các sản phẩm dệt may của VN vào Mỹ đang bán với giá bình quân 3,8 USD/m2 (giá bình quân của các nước bán vào Mỹ là 1,7 USD/m2), như vậy sản phẩm dệt may của VN không lo về quy định chống bán phá giá. Tuy nhiên, cái khó hiện nay của ngành dệt may trong nước là phụ thuộc quá nhiều vào một vài thị trường như Mỹ (chiếm 55% tổng kim ngạch xuất khẩu), EU (17%), Nhật (8%)... nên dễ bị tác động khi các thị trường trên gặp sự cố. Ông Bùi Xuân Khu, Thứ trưởng Thường trực Bộ Công Thương, cho biết: Thị trường Mỹ tăng trưởng chậm, sức mua sụt giảm... đã ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu dệt may. Để đạt mục tiêu tăng trưởng, các DN nên đa dạng hóa thị trường. Điều đáng mừng là một số đơn vị đã chủ động tìm kiếm thị trường mới. Theo đó, Dệt Thái Tuấn, Dệt Phước Thịnh, Dệt Phước Long đã xuất khẩu được vải gấm sang Trung Đông; lô hàng dệt may của May Phương Đông lần đầu tiên có mặt ở Nam Mỹ, CH Czech; sản phẩm thời trang VN đã được xuất khẩu chính ngạch qua Algeria; một số DN trong nước đã hoàn tất quá trình chinh phục thêm hai quốc gia thuộc EU khi vừa giới thiệu những lô hàng đầu tiên vào Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha...

Hiệp hội Dệt may VN cũng lưu ý: Các DN trong nước không nên xem nhẹ thị trường châu Á, nhất là những nước, vùng lãnh thổ phát triển như Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan... Bản thân ông Ân đã tận mắt thấy sản phẩm thời trang VN có mặt tại một số siêu thị của các nước trên. “Dù lượng hàng chưa cao nhưng trong thời buổi khó khăn này, nếu các DN dệt may biết “năng nhặt, chặt bị” thì chỉ tiêu xuất khẩu năm nay có khả năng đạt được” – ông Ân nói.

Từ gia công sang thời trang hóa

Theo ông Bùi Xuân Khu, thời trang hóa là xu hướng tất yếu của ngành công nghiệp dệt may thế giới vì mang lại giá trị cao. Chẳng hạn, một chiếc cà vạt của Ý hay Pháp có giá xuất khẩu hơn 200 USD trong khi giá thành lại rất thấp. Bên cạnh việc chủ động sản xuất nguồn nguyên phụ liệu, ngành dệt may VN phải áp dụng cả thiết kế và thời trang của chính người VN vào từng sản phẩm; có như thế mới dịch chuyển từ sản xuất gia công sang thời trang hóa ngành dệt may. “Có thể phải vài chục năm nữa, VN mới hoàn tất hướng dịch chuyển này. Mất nhiều thời gian nhưng chúng ta phải thực hiện” – ông Khu khẳng định.

Để đẩy mạnh tiến độ này, bắt đầu từ năm nay, trong cuộc “Bình chọn DN tiêu biểu ngành dệt may VN” do Bộ Công Thương, Hiệp hội Dệt may và Thời báo Kinh tế Sài Gòn tổ chức từ tháng 7 đến tháng 8-2008, một trong những tiêu chí được đánh giá cao là DN phát triển mặt hàng có tính năng khác biệt cao và DN sản xuất nhiều vải xuất khẩu. Những DN đoạt giải sẽ là “mô hình mẫu” cho các DN khác học tập để có thể đẩy mạnh kim ngạch xuất khẩu trong cuộc cạnh tranh ngày càng khốc liệt.