Hiện tại, việc tuân thủ quy tắc xuất xứ vẫn đang là trở ngại lớn nhất để hàng dệt may xuất khẩu được hưởng ưu đãi thuế tại thị trường EU.

Thông tin được cho biết tại hội thảo Dệt may Việt Nam với quy tắc xuất xứ trong Hiệp định thương mại tự do EU - Việt Nam (EVFTA) do Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) phối hợp với Dự án EU-MUTRAP tổ chức ngày 20/4, tại TP. Hồ Chí Minh.

Bà Đặng Phương Dung, Phó trưởng Ban cố vấn Vitas, Chuyên gia dự án EU-MUTRAP - cho biết, dù EU là thị trường nhập khẩu hàng dệt may lớn nhất thế giới nhưng việc xuất khẩu mặt hàng này của Việt Nam vào EU trong thời gian qua còn khó khăn do đây là thị trường khó tính, số lượng đơn hàng nhỏ, không lớn như Mỹ. Bên cạnh đó, các nhà nhập khẩu có xu hướng mua sản phẩm trọn gói thay vì đặt gia công nên phần lớn các doanh nghiệp (DN) chưa có sức cạnh tranh như Việt Nam khó tiếp cận.

Bà Dung cho hay, hiện tại tốc độ tăng trưởng của kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may vào EU cũng như tỉ trọng hàng dệt may nhập khẩu vào EU cũng còn rất nhỏ - điều này thể hiện năng lực cạnh tranh của hàng dệt may Việt Nam còn có vấn đề. Do đó, việc đàm phán và ký kết EVFTA là nhằm tạo thêm điều kiện giúp DN nâng cao khả năng cạnh tranh vào thị trường này.

Về cơ bản, EVFTA sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho DN mở rộng thị trường nhờ các chính sách ưu đãi về thuế, tuy nhiên theo bà Đặng Phương Dung, quy tắc xuất xứ đang là trở ngại lớn nhất cho hàng dệt may vào thị trường này khi EVFTA có hiệu lực vì Việt Nam đang phải nhập khẩu vải chủ yếu từ Trung Quốc.

Mặc dù Việt Nam đã ký kết nhiều FTA với ASEAN, Hàn Quốc, Nhận Bản với quy tắc xuất xứ từ vải trở đi, tuy nhiên khả năng sử dụng quy tắc xuất xứ của Việt Nam còn rất hạn chế.
Theo ông Stefan Moser, chuyên gia Dự án EU-MUTRAP, để đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ theo EVFTA, các sản phẩm xuất khẩu vào EU phải đáp ứng yêu cầu vải sản xuất tại Việt Nam hoặc từ một nước thứ 3 có đã có FTA với Việt Nam và EU.

Cũng theo ông Stefan Moser, các hoạt động chế biến không đủ như bảo quản sản phẩm, tháo và lắp ráp các gói hàng, đánh bóng...) không đáp ứng được yêu cầu về quy tắc xuất xứ nên nếu DN vẫn khai báo và xuất đi EU có thể bị phát hiện trong hậu kiểm của cơ quan chức năng châu Âu và sẽ bị truy thu và phạt.

Bà Vũ Thị Phương, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam: Theo các chuyên gia, cơ hội từ EVFTA là rất lớn nhưng để tận dụng được các DN phải đáp ứng được yêu cầu về quy tắc xuất xứ, trong khi đó theo thông tin của Hiệp hội Dệt may Việt Nam, thực tế tận dụng ưu đãi từ các FTA đã ký kết còn khá thấp. Hiện nay, mới chỉ có 35% hàng xuất khẩu của Việt Nam tận dụng được các cơ hội từ các FTA, 65% còn lại vẫn phải chịu thuế suất cao. Do đó, để hỗ trợ các DN, Hiệp hội Dệt may Việt Nam đã và đang tích cực tuyên truyền cung cấp thông tin về thị trường để các DN chuẩn bị.