Hiểu rõ các quy định về thương mại của mỗi thị trường giúp các doanh nghiệp Việt ứng phó nhanh, bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình trước sự bảo hộ ngành sản xuất trong nước hoặc trong các vụ kiện tại WTO.

Việt Nam đang chủ động hội nhập sâu rộng về kinh tế với việc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và 15 Hiệp định Thương mại tự do (FTA), trong đó bao gồm các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ Thái Bình Dương (CPTPP) và gần đây nhất là Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA).

Việc thực hiện các cam kết thương mại góp phần thúc đẩy nền kinh tế nước ta nhưng đồng thời tạo ra thách thức cho các ngành xuất khẩu của Việt Nam khi tuân thủ các quy định của WTO cũng như nội luật của quốc gia nhập khẩu.

Trong thời gian qua, các quốc gia tăng cường áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại. Tính đến tháng 5 năm 2020, Bộ Công Thương đã xử lý 174 vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài áp dụng với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam bao gồm 98 vụ việc điều tra chống bán phá giá (AD), 19 vụ việc điều tra chống trợ cấp (CVD), 23 vụ việc điều tra chống lẩn tránh (AC) và 34 vụ việc tự vệ (SG).

Chỉ riêng năm tháng đầu năm 2020, Bộ Công Thương đang xử lý 10 vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài khởi xướng điều tra với hàng hóa Việt Nam, đồng thời tiếp nhận xử lý 3 vụ việc có nguy cơ khởi xướng điều tra trong thời gian tới.

Các quốc gia điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam nhiều nhất bao gồm Hoa Kỳ với tổng số 34 vụ việc, Ấn Độ với 26 vụ việc, Thổ Nhĩ Kỳ với 21 vụ việc, Canada và Australia với lần lượt 15 và 11 vụ việc.

Trước tình hình đó, Bộ Công Thương đã chủ động thực hiện các biện pháp nhằm bảo hộ lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp Việt Nam khi xuất khẩu tại nước ngoài, với 65/151 vụ việc kháng kiện thành công, chiếm tỷ lệ 43%.

Đối với các vụ việc về điều tra chống trợ cấp, Việt Nam đã xử lý thành công các cáo buộc liên quan tới chính sách ưu đãi của Chính phủ, dẫn đến việc trong nhiều vụ việc, cơ quan điều tra kết luận thuế suất chống trợ cấp ở mức trợ cấp không đáng kể. Trong 14 vụ việc điều tra chống trợ cấp đã kết thúc, có 6 vụ việc chấm dứt điều tra và không áp dụng biện pháp chống trợ cấp, chiếm tỷ lệ 43%.

Đối với các vụ việc giải quyết tranh chấp tại WTO, Bộ Công Thương cùng các Bộ/ngành liên quan đã tiến hành đàm phán, tranh thủ tìm kiếm sự ủng hộ của các nước thành viên khác của WTO, phối hợp với luật sư nghiên cứu các thủ tục pháp lý thực hiện công tác khiếu kiện nước ngoài theo cơ chế giải quyết tranh chấp tại WTO. Chính vì vậy, trong 5 vụ Việt Nam tiến hành khiếu nại tại Cơ quan giải quyết tranh chấp của WTO, có 3 vụ đã kết thúc với kết quả tích cực. Hai vụ việc còn lại vẫn đang trong giai đoạn xét xử tại WTO.

Bên cạnh các vụ việc điều tra mới khởi xướng, Bộ Công Thương luôn theo dõi, hỗ trợ doanh nghiệp xử lý các vụ việc rà soát biện pháp với mục tiêu giảm thiểu tác động tiêu cực tới doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam. Điển hình là các vụ việc điều tra rà soát thuế chống bán phá giá với sản phẩm tôm, cá tra do Hoa Kỳ điều tra, áp dụng từ những năm 2002.

Tính đến hết năm 2019, sản phẩm tôm đã trải qua 14 lần rà soát, sản phẩm cá tra đã trải qua 15 lần rà soát. Trong mỗi lần rà soát, doanh nghiệp và chính phủ đều phải đầu tư nguồn lực và đồng hành để xử lý vụ việc. Chính vì vậy, mặc dù vẫn bị Hoa Kỳ áp thuế chống bán phá giá nhưng sản phẩm tôm, cá tra của Việt Nam vẫn đạt được kim ngạch xuất khẩu lớn, giữ ổn định thị trường trong suốt những năm qua.

Bộ Công Thương cho biết, thời gian tới sẽ tiếp tục phối các Bộ ngành và hiệp hội liên quan để thực hiện nhiệm vụ kháng kiện, tiến hành trao đổi song phương với các cơ quan cùng cấp tại các nước nhập khẩu, yêu cầu các quốc gia tuân thủ quy định của WTO cũng như các điều khoản ký kết trong các Hiệp định FTA khi áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại, có như vậy mới hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt ứng phó kịp thời với các vụ kiện ở nước ngoài, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho doanh nghiệp trong nước.

Nguồn: Thế giới Tiếp thị