Ngày 5/1/2009, Bộ Tài chính đã đối thoại hơn 300 DN khu vực phía Bắc. Nhiều câu hỏi gay gắt về những thủ tục hành chính trong hai lĩnh vực thuế và hải quan nêu ra trong buổi đối thoại.
 
Mọi thắc mắc của doanh nghiệp (DN) đều tập trung vào thủ tục kê khai thuế và hoàn thuế.

Bà Trần Thị Minh, giám đốc Tài chính của Công ty CP ôtô Xuân Kiên (Vinaxuki), nêu một ví dụ: Công ty được đặt tại huyện Mê Linh (Vĩnh Phúc) nên khi huyện này được sáp nhập vào Hà Nội từ ngày 1/8/2008, DN sẽ chuyển sang sử dụng hóa đơn do Cục thuế Hà Nội phát hành. Tuy nhiên, công văn chuyển đổi hóa đơn lại chỉ nêu Hà Tây chuyển sang sử dụng hóa đơn của Hà Nội mà không có chữ Vĩnh Phúc và Hòa Bình nên cơ quan thuế không ký những giấy phép để DN sử dụng hóa đơn tiếp.


Do không được đề cập trong văn bản này, Vinaxuki không thể sử dụng hóa đơn mới của Hà Nội, cũng không được dùng hóa đơn cũ của Vĩnh Phúc, nên không xử lý được các thủ tục thuế. Phải 13 ngày sau, họ mới nhận được công văn từ Cục Thuế cho phép sử dụng hóa đơn cũ của Vĩnh Phúc. Đại diện Vinaxuki cho rằng, cách làm việc của cơ quan thuế là máy móc gây ra những ách tắc không đáng có.


Kế toán trưởng của Công ty TNHH Phước Hồng Đỗ Thị Thanh Thảo cho biết, sau khi nhập gạo của một DN và hoàn thành các hóa đơn, Phước Hồng đề nghị được hoàn thuế nhưng Cục thuế Hải Phòng nói hồ sơ của DN chưa đầy đủ, không cho hoàn thuế vì đối tác đã bỏ trốn. Từ đó đến nay là 4 năm rưỡi, DN đã hơn 30 lần gửi công văn tới Cục thuế Hải Phòng đề nghị được xử lý khoản tiền hoàn thuế 1,3 tỷ đồng của DN vẫn chưa thấy đâu. Trong khi đó, mỗi tháng DN nộp phạt 10 triệu đồng vì chưa hoàn tất các thủ tục thuế.


Không chỉ với thủ tục hành chính thuế, không ít các DN nêu lên bức xúc trong lĩnh vực thủ tục hành chính hải quan.

Đại diện của Công ty Xăng dầu Hàng không (Vinapco) chỉ rõ: Trong 7 tờ khai hải quan để DN làm bộ hồ sơ tạm nhập tái xuất thì chỉ cần 3 tờ là tờ khai tạm nhập để xác định tại thời điểm đó thuế suất là bao nhiêu phần trăm; tờ khai tái xuất để chứng minh DN tái xuất được bao nhiêu và tờ thứ 3 là để tính giá nhập khẩu đã là đủ.

 
Dù biết Bộ Công Thương phải ra điều kiện là hàng tạm nhập tái xuất phải thanh toán bằng ngoại tệ chuyển đổi, vì điều này bắt buộc trong công tác quản lý nhưng điều mà Bộ quy định phải có ngoại tệ chuyển đổi trong thanh toán hàng nhập tái xuất không có nghĩa là hải quan phải bê nguyên xi vào áp dụng, bắt DN phải đưa chứng từ thanh toán từ bên ngoài vào.


Hay như trường hợp phía chi cục hải quan dây dưa về thời gian, sau đó lại bắt DN chịu phải khoản tiền hoàn thuế trên 1 tỷ đồng của Tập đoàn công nghiệp Than và khoáng sản VN (TKV). Đại diện phía TKV cho biết, do giá than xuất khẩu năm 2008 biến động lớn, lúc đầu TKV đã thống nhất giá tạm tính để tính thuế, đến ngày 30/6, tập đoàn đã điều chỉnh giá tăng hơn so với giá tạm tính nên đã làm văn bản gửi Chi cục Hải quan Quảng Ninh xin được nộp thuế bổ sung thuế xuất khẩu. Tuy nhiên, Chi cục Hải quan Quảng Ninh thông báo là họ còn xin ý kiến Tổng Cục Hải quan. Lúc đó, TKV đã nộp khoản tiền 10,4 tỷ đồng của số tiền thuế xuất khẩu than còn thiếu khi làm thủ tục hải quan vào kho bạc thì Hải quan Quảng Ninh lại không đồng ý cho nộp. Vừa qua, Chi cục Thuế Quảng Ninh yêu cầu TKV phải nộp lại số tiền kể trên đồng thời tính một khoản tiền phạt do nộp chậm tiền hoàn thuế tính từ ngày phát sinh đến nay khoảng trên 1 tỷ đồng. Vì thế, đại diện TKV tỏ ra rất bức xúc: “Chúng tôi sẵn sàng nộp 10,4 tỷ nhưng không đồng tình việc nộp phạt khoản tiền trên 1 tỷ đồng với lý do là nộp chậm thì không đúng. Do hải quan xử lý chậm trễ đến tận cuối tháng 12/2008, số tiền này lên đến trên 1 tỷ như vậy thì DN phải chịu thiệt rất nhiều”.


Trước những bức xúc của các DN, lãnh đạo Bộ Tài chính giải thích, nguyên nhân của những ách tắc về thủ tục hành chính còn nằm ngay ở các DN. Hiện nay nước ta có gần 300 DN nhỏ và vừa với trình độ còn hạn chế nên với việc cập nhật thông tin các thủ tục hành chính còn quá chậm. Trong khi tuyên truyền của các ngành chức năng vẫn còn chưa được chú trọng.


Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn, Bộ Tài chính đang đẩy nhanh việc hoàn thuế đối với DN xuất khẩu. DN sẽ không cần chờ chứng từ thanh toán mà chỉ cần có bộ chứng từ xuất khẩu sẽ được chứng nhận hoàn tới 90% giá trị. Ngoài ra DN sẽ được ân hạn thuế hơn 275 ngày; không phải nộp thuế đối với phần nguyên liệu hư hao trong quá trình nhập về chế biến hàng xuất khẩu.  


Bộ Tài chính cam kết sẽ đẩy mạnh giao lưu trực tuyến để giải quyết thường xuyên những thắc mắc của DN. Về thủ tục thuế, sẽ cắt giảm các quy định, thủ tục rườm rà. Đối với ngành hải quan, phấn đấu nâng từ 60- 70% thủ tục hành chính kê khai qua mạng hiện nay lên 80% trong năm 2009, giảm 1/3 thời gian làm thủ tục thuế cũng như hải quan.