Thật không may là các thành viên của WTO đã không đạt được mộthiệp định thương mại toàn cầu ởGenevavào ngày 29/07/2008. Sau khi nỗ lực cuối cùng nhằm tiến đến một thoả thuận vềcơ chế để bảo hộ nông sản thất bại, Tổng giám đốc WTO Pascal Lamy đã phát biểuvới báo chí rằng cuộc họp đã thất bại đơn giản vì các thành viên đã không thểthống nhất được quan điểm.

Mặc dù theo nhìn nhận chung thì kết quả của vòng đàm phánDoha về thương mại được khởi động từ năm 2001 sẽ mang lại lợi ích cho hệ thốngthương mại quốc tế nhưng các thành viên chủ chốt của WTO thì đã không đạt đượcmột hiệp định thương mại toàn cầu. Thay vào đó, các vòng đàm phán thương mại lạimột lần nữa thất bại sau 9 ngày thảo luận. Và giờ đây các nước thành viên đangbắt đầu đổ lỗi cho nhau. Trong suốt các cuộc đàm phán thì Hoa Kỳ và Ân Độ đã cóbất đồng sâu sắc về một cơ chế tự vệ đặc biệt được đưa ra trong lĩnh vực nôngnghiệp.

Tuy nhiên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Achentina Jorge Taiana đã phátbiểu rằng các nhà đàm phán từ các nước phát triển đã không linh hoạt. Trong khiđó, theo Bộ trưởng Bộ Thương mạiIndonesia, Mari Elka Pangestu thìcác nước đang phát triển sẵn sàng thỏa hiệp để đạt được một hiệp định.

Thất bại của các cuộc đàm phán sẽ dẫn đến một thách thức lớncho tương lai của thương mại toàn cầu. Trước tiên, nông dân ở các nước đangphát triển sẽ không thể tiếp cận rộng rãi hơn với những thị trường đã được bảohộ, đặc biệt là thị trường các nước đang phát triển. Trong khi Liên minh ChâuÂu và Hoa Kỳ vẫn bị lên án là đã không đưa ra được các sáng kiến mới để giảm bớttrợ cấp nông nghiệp và tạo ra  tiền đề đểcó một hiệp định thành công, thì thật không may là vào thời điểm này những nướcđang có sự phát triển mạnh mẽ như Trung Quốc và Ấn Độ cũng bị quy cho là cươngquyết bảo vệ nông dân của mình. Mặc dù vậy thì thực tế là thất bại của các vòngđàm phán sẽ ảnh hưởng nhiều nhất đến nông dân nghèo.

Bên cạnh đó, nỗ lực toàn cầu nhằm mang lại sự tiếp cận rộngrãi và bình đẳng hơn cho các sản phẩm công nghiệp cũng đã không đạt được. TháiLan đã từng hi vọng được hưởng lợi từ việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của WTOcho điều khoản chỉ dẫn địa lý, ví dụ như có thể bảo hộ cho việc sử dụng tên sảnphẩm “gạo thái vàng”.

Một số quốc gia đã tính tới khả năng phải thúc đẩy hơn nữacác hiệp định thương mại song phương. Tuy nhiên các hiệp định thương mại songphương không thể thay thế hiệp định thương mại đa phương trong đó các quốc gianhỏ hơn có thể đàm phán với các siêu cường quốc một cách bình đẳng. Hơn nữa,các hiệp định thương mại song phương có xu hướng né tránh các vấn đề thương mạiquan trọng như các vụ kiện chống bán phá giá mà một số nước nhất định sử dụngngày càng nhiều để ngăn chặn hàng nhập khẩu từ các nước khác. Quan trọng hơn làcác hiệp định thương mại song phương không thể yêu cầu các nước ký kết phải dỡbỏ các trợ cấp nông nghiệp bất bình đẳng.

Nhiều nước đã hi vọng rằng các cuộc đàm phán vào thời điểmnày sẽ đi đến thành công. Trước đó, các cuộc đàm phán của WTO trong tuần đã đượcmô tả như một thời điểm “hành động hay là chết” bởi vì nếu thất bại sẽ khó có mộtcơ hội nào khác sớm được. Hoa Kỳ đang bước vào mùa bầu cử tổng thống, trong suốtthời gian này bất kỳ hiệp định thương mại nào được đề xuất cũng có thể đượcchính trị hóa. Và nếu nền kinh tế toàn cầu khủng hoảng hơn nữa thì nỗ lực nhằmdỡ bỏ các hàng rào thương mại sẽ gặp khó khăn hơn. Các nước thành viên đồng ý rằngnhu cầu sản xuất phải phù hợp với môi trường kinh tế hiện tại trong đó an ninhlương thực phải trở thành mối quan tâm toàn cầu. Người ta ước tính rằng thànhcông của vòng đàm phánDohasẽ có thể bơm thêm thêm được từ 50 tỷ đola đến 100 tỷ dola vào nền kinh tế toàncầu. Người ta cũng đã từng mong đợi nông dân sẽ được khích lệ để sản xuất nhiềuhơn nếu họ giành được sự tiếp cận rộng rãi hơn vào thị trường các nước đangphát triển.

Tuy nhiên, thật không may khi các nhà đàm phán thương mại đãthất bại tuần trước, các nỗ lực là không đủ để có thể đạt được một kết quảthành công. Cả các nước phát triển và đang phát triển nên ngừng đổ lỗi cho nhauvà thay vào đó hãy nêu ra những cái đã có thể làm được và những cái đã nên làmđể phục hồi lại nỗ lực thiết lập một liên minh thương mại toàn cầu.

31/07/2008

Nguồn: nationmultimedia.com