GS. Claudio Dordi, Tư vấn trưởng Dự án Hỗ trợ thương mại đa biên giai đoạn III chia sẻ tại hội thảo "Rào cản thương mại với các hiệp hội DN và DN Việt Nam" vừa được tổ chức mới đây rằng, rào cản ngôn ngữ đã hạn chế những hiểu biết của DN Việt Nam đối với yêu cầu các thị trường xuất khẩu đặt ra trong suốt thời gian dài vừa qua, làm giảm sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam.
Trong khi, những thông tin này là rất quan trọng, đặc biệt với những thị trường xuất khẩu khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản. "Bất đồng ngôn ngữ khiến các doanh nghiệp Việt Nam dễ vấp phải các rào cản thương mại quốc tế", ông Claudio Dordi nói.

Nhiều rào cản

Ông Phan Thế Ruệ, nguyên Thứ trưởng Bộ Thương mại (nay là Bộ Công Thương) cho biết, trong năm 2010, các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sẽ gặp thêm nhiều rào cản mới từ các thị trường nhập khẩu. Cụ thể là tại thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam là EU, nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như: dệt may, da giày, thủ công mỹ nghệ, hải sản… đang chịu áp lực lớn từ các hàng rào kỹ thuật của thị trường này. Trong đó, điển hình là mặt hàng giày mũi da, với mức áp thuế chống bán phá giá lên đến 10% của Ủy ban châu Âu từ đầu năm 2010, vì thế kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam vào thị trường châu Âu đã sụt giảm đáng kể.

"Rào cản thương mại ngày càng đa dạng, được các nước đối tác ký hiệp định thương mại đưa ra như các tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm; dư lượng kháng sinh với hàng nông, thủy sản; có thể áp vào bán phá giá… Chính vì vậy, nguy cơ Việt Nam phải đối mặt với hàng trăm vụ kiện mỗi năm, tranh chấp thương mại và con số các vụ kiện sẽ ngày càng tăng", ông Ruệ nói.

Một nguyên nhân khác được ông Nguyễn Tuấn Quỳnh, Hội doanh nghiệp trẻ TP. HCM đưa ra, là các DN hiện rất lơ mơ về các rào cản thương mại. Thời gian qua, các DN gặp nhiều bỡ ngỡ trong việc tiếp cận thông tin pháp luật thương mại của các nước. Cùng đó, các DN và hiệp hội hầu như chưa được tham gia nhiều trong việc xây dựng chính sách cũng như đàm phán về thương mại nên khi thực thi các cam kết đó, DN dễ gặp phải các rào cản.

"Thực tế, làm rõ khái niệm rào cản thương mại và các tiêu chuẩn kỹ thuật mà phía đối tác đưa ra và việc minh bạch trong việc công bố xuất xứ hàng hóa xuất khẩu vẫn là một thách thức không nhỏ đối với DN Việt Nam, vì DN Việt Nam đa phần là DN nhỏ và vừa, nền tảng ý thức pháp luật còn hạn chế. Bên cạnh đó, khi tiếp cận với quá trình Việt Nam gia nhập WTO và hội nhập quốc tế, DN còn bỡ ngỡ trong việc tiếp cận thông tin pháp luật thương mại của các nước mà Việt Nam tham gia ký kết là điều không tránh khỏi. Ngoài ra, trong quá trình tham gia đàm phán các hiệp định thương mại quốc tế, các DN và hiệp hội DN hầu như chưa được tham gia nhiều trong việc xây dựng chính sách cũng như đàm phán về thương mại. Chính vì thế, khi thực thi các cam kết đó, nguy cơ DN gặp phải các rào cản về chống bán phá giá và chống trợ cấp là rất cao", ông Quỳnh phân tích.

Giải pháp vượt rào

Nguy cơ DN Việt Nam phải đối mặt với các vụ kiện, tranh chấp thương mại sẽ ngày càng cao và tính chất phức tạp sẽ ngày càng lớn. Hơn nữa. khó khăn và thách thức mà các rào cản thương mại, các vụ kiện chống bán phá giá nhiều khi là rất bất công và gây nên những tổn thất mà DN Việt Nam phải gánh chịu. Ông Ruệ nhấn mạnh, để ứng phó với những thách thức này, khi định triển khai hoạt động kinh doanh với đối tác nước ngoài, các DN Việt Nam nên tập trung nghiên cứu kỹ các hiệp định thương mại tự do đa phương, song phương. "Đặc biệt, tránh trường hợp như trước đây để đến khi có sự vụ xảy ra mới cần tư vấn của luật sư, các doanh nghiệp phải nhạy bén hơn, phải sử dụng tư vấn pháp lý ngay từ khâu chuẩn bị đàm phán, trong đàm phán, cho đến khâu ký kết hợp đồng, kể cả khi có tranh chấp thương mại", ông Ruệ lưu ý.

Ngoài ra, cũng theo ông Ruệ, DN nên tận dụng tối đa, kịp thời những cơ hội, lợi thế và hạn chế những thách thức tiềm ẩn, ví dụ như rủi ro thay đổi chính sách, các biện pháp bảo hộ của nước có đối tác. DN Việt Nam cần thiết phải xây dựng tính cộng đồng cao hơn nữa, biết bảo vệ nhau để tự bảo vệ lợi ích của mình khi tham gia xuất khẩu sang thị trường nước ngoài.

Có cái nhìn lạc quan hơn, ông Hans Farnhammer, Bí thư thứ nhất phụ trách các hoạt động trợ giúp thương mại của Phái đoàn EU tại Việt Nam, lại khẳng định, việc dựng lên các rào cản và tiêu chuẩn kỹ thuật của EU sẽ không gây khó khăn cho các nhà xuất khẩu Việt Nam mà ngược lại còn nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam. "Tiêu chuẩn kỹ thuật đưa ra ngày càng nhiều và khắt khe hơn, song hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu vào EU liên tục tăng cao, từ mức 2,3 tỷ euro năm 2003 lên 7,7 tỷ euro vào 2009 và 2 tháng đầu năm 2010 đã đạt trên 1,4 tỷ euro", ông Hans Farnhammer minh chứng.

Nguồn: http://vietbao.vn