Nếu TPP được ký kết, nhập khẩu nguyên vật liệu dệt may từ Trung Quốc chắc chắn sẽ giảm.  

Việc Trung Quốc đưa giàn khoan trái phép vào vùng biển Việt Nam là một hồichuông cảnh tỉnh đối với nước ta, cho thấy sự cần thiết phải giảm sự lệ thuộckinh tế vào Trung Quốc. 

Ngay tại kỳ họp Quốc Hội đangdiễn ra ở Hà Nội, nhiều đại biểu cũng đã đề nghị có biện pháp cho vấn đề này,vì nếu như Việt Nam phụ thuộc quá nhiều vào nền kinh tế Trung Quốc thì khótránh khỏi các lệ thuộc khác. Câu trả lời, theo giới chuyên gia, nằm ở các hiệpđịnh thương mại tự do (FTA).

Kỳ vọng vào TPP và FTA với Liênminh châu Âu

Chỉ cần nhìn vào con số nhậpkhẩu 5 tháng đầu năm là có thể thấy được Việt Nam đang lệ thuộc vào Trung Quốcnhư thế nào. 

Theo Tổng Cục Thống kê, trong 5tháng đầu năm, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam vớitổng giá trị nhập khẩu 16,1 tỷ USD, tăng 14,5% so với năm ngoái. 

Một phần rất lớn hàng nhập khẩutừ Trung Quốc là nguyên vật liệu và linh kiện phục vụ sản xuất trongnước. 

Ngoài ra, Trung Quốc cũng làthị trường xuất khẩu lớn thứ tư của Việt Nam sau Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) vàcác nước ASEAN.

Để giảm sự lệ thuộc vào TrungQuốc, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam, chorằng Việt Nam có thể tận dụng cơ hội từ các hiệp định FTA đang đàm phán.

“Các FTA như Hiệp định Đối tácxuyên Thái Bình Dương (TPP) và FTA với EU sẽ giúp mở ra thị trường mới chodoanh nghiệp trong nước, kêu gọi thêm đối tác thương mại từ các thị trường đóđến Việt Nam”, ông nói.

Theo Bộ Công thương, Việt Namđang đàm phán 6 hiệp định FTA gồm TPP, FTA với EU, FTA với Hàn Quốc, FTA vớiLiên minh Hải quan Nga - Belarus - Kazakhstan, FTA với Khối thương mại tự dogồm các nước Na Uy, Thụy Sỹ, Iceland và Liechtenstein và Hiệp định Đối tác kinhtế toàn diện giữa các nước ASEAN và 6 đối tác. 

Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ HuyHoàng cho biết các hiệp định với EU và Hàn Quốc có thể được ký kết vào cuối nămnay.

Trong số các hiệp định trên, 2 hiệp định được kỳvọng sẽ có tác động lớn đến nền kinh tế và giúp Việt Nam giảm sự lệ thuộc vàoTrung Quốc nhiều nhất là TPP và FTA với EU.

Theo ông Marc Townsend, Chủtịch phòng thương mại Mỹ (AmCham) tại Việt Nam, TPP sẽ giúp tăng 28,4% tổng sảnphẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam trong năm 2025 so với mức tăng khi không có sựhỗ trợ từ TPP, đồng thời gia tăng 35,7% xuất khẩu của Việt Nam. 

“AmCham tin rằng TPP và cáchiệp định thương mại khác sẽ đem lại nhiều cơ hội mới hỗ trợ chiến lược pháttriển của Việt Nam hướng tới công nghiệp hóa, hiện đại hóa và toàn cầu hóa,”ông nói.

Trong khi đó, ông Tomaso Andreatta, Phó Chủtịch Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam, ước tính GDP của Việt Nam có thểtăng hơn 15%, tiền lương thực tế của lao động có tay nghề cao có thể tăng khoảng12%, tiền lương thực tế của lao động phổ thông có thể tăng khoảng 13% và giátrị xuất khẩu có thể tăng lên gần 35% sau khi FTA giữa EU với Việt Nam được kýkết.

Tận dụng FTA: Phải biết cách

Thế nhưng, cho dù có ký kết được tất cả cáchiệp định thương mại trên đi nữa thì một vấn đề được đặt ra là Việt Nam sẽ tậndụng chúng như thế nào để giảm sự lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc.

Theo ông Lộc, lợi ích mà cáchiệp định thương mại có thể mang lại cho doanh nghiệp phụ thuộc vào ít nhất 2yếu tố. 

Thứ nhất là kết quả đàm phán cólợi cho doanh nghiệp hay không, tức doanh nghiệp có cơ hội để tiếp cận thịtrường đối tác ở điều kiện ưu tiên nhất có thể hay không, đồng thời việc mở cửanền kinh tế có tạo ra cho doanh nghiệp cơ hội tiếp nhận tốt nhất nguồn nguyênvật liệu, máy móc, công nghệ, vốn đầu tư tốt nhất hay không. 

Thứ hai là doanh nghiệp có đượcđiều kiện tốt nhất trong việc thực thi các hiệp định để tận dụng tốt nhất cáclợi ích hay không.

Trên thực tế, Việt Nam đã ký kết một số hiệpđịnh thương mại tự do như với ASEAN và kể cả gia nhập Tổ chức thương mại thếgiới, nhưng doanh nghiệp trong nước vẫn chưa tận dụng được hết lợi thế của cáchiệp định đó để mở rộng thị trường mới.

Ông Lộc cho rằng để tận dụng được những lợiích của các hiệp định lần này, Chính phủ cần có phương án đàm phán mềm dẻonhưng kiên quyết về các lợi ích xuất khẩu của doanh nghiệp, bao gồm các vấn đềvề ưu đãi thuế quan, quy tắc xuất xứ phù hợp với cơ cấu, phương thức sản xuấttrong tương lai gần của Việt Nam.

“Việt Nam cần đặc biệt chú trọng đàm phán cáccơ chế tiếp cận thị trường cho nông sản, nhằm đa dạng hóa thị trường đối vớisản phẩm nhạy cảm và đang phụ thuộc lớn vào thị trường Trung Quốc,” ông nói.

Ngoài ra, theo ông, cũng cần có phương án đàmphán tích cực và mạnh dạn hơn trong mở cửa thị trường Việt Nam cho hàng hóa làmáy móc, thiết bị, công nghệ, nguyên vật liệu, phương tiện và các sản phẩmtương tự khác mà Việt Nam đã bảo hộ lâu nay nhưng không đạt hiệu quả hoặc hiệnđang phụ thuộc lớn vào nguồn cung từ các nước không tham gia đàm phán.

Một trong những ngành hiện nayViệt Nam đang phải nhập khẩu nhiều nguyên vật liệu từ Trung Quốc là dệtmay. 

Nếu như TPP được ký kết, nhậpkhẩu nguyên vật liệu dệt may từ Trung Quốc chắc chắn sẽ giảm. 

Bởi lẽ, theo quy định của TPP,hàng dệt may từ các nước thành viên TPP khi xuất khẩu sẽ chỉ được miễn thuế vớiđiều kiện nguyên vật liệu cho các sản phẩm dệt may cũng phải có nguồn gốc từcác quốc gia thành viên. 

Trung Quốc thì lại không phảilà nước đang tham gia đàm phán TPP.

Đối với các lĩnh vực khác nhưđiện tử, Việt Nam cũng đang nhập khẩu nhiều linh phụ kiện từ Trung Quốc. 

Nhưng điều này sẽ sớm thay đổikhi các hiệp định thương mại mới như FTA với Hàn Quốc được ký kết.

Ông Kim Jung In, Chủ tịch PhòngThương mại Hàn Quốc tại Việt Nam, cho rằng hiện các doanh nghiệp Hàn Quốc cũngrất trông mong vào hiệp định thương mại giữa hai nước. 

Hiện Hàn Quốc là quốc gia đầutư rất lớn vào lĩnh vực sản xuất điện tử tại Việt Nam, với những dự án quy môlớn như của Samsung hay LG, nhưng các công ty này vẫn phải nhập khẩu linh kiệntừ Trung Quốc. 

Theo ông Kim Jung In, khi hiệp định giữa ViệtNam và Hàn Quốc được ký kết, Việt Nam sẽ không nhập khẩu linh kiện từ Hàn Quốcvề thay thế, nhưng các công ty Hàn Quốc sẽ đến xây dựng nhà máy tại Việt Nam đểđược hưởng lợi từ hiệp định thương mại và cung cấp cho các công ty đa quốc gianhư Samsung hay LG. Điều đó sẽ giúp Việt Nam dần giảm sự lệ thuộc vào hàng nhậpkhẩu, nhất là từ Trung Quốc.

Nguồn: Nhịp cầu đầu tư