Ngày 22/8, Liên bang Nga đãchính thức trở thành thành viên thứ 156 của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).Đây là cơ hội lớn để quốc gia rộng lớn thuộc cả châu Âu và châu Á này hội nhậpsâu hơn vào nền kinh tế thế giới và hưởng lợi từ quá trình hội nhập.

Tuy nhiên, đây không phải là tâm lý chung của đa số người dân Nga vào thời điểmnày. Nhiều người trong số họ, nhất là giới doanh nhân, đang tỏ ra lo lắng vềkhả năng các sản phẩm ngoại nhập sẽ tràn ngập thị trường Nga và "chènép" nền kinh tế nước này.

Kết cục có hậu

Nga đã nộp đơn xin gia nhập WTO vào tháng 6/1993, chỉ hai năm sau sự sụp đổ củaLiên Xô. Quá trình thương lượng về việc gia nhập WTO của Nga gặp rất nhiều trởngại, chủ yếu do những bất đồng về mặt quan điểm trên nhiều lĩnh vực giữa Ngavà phương Tây, nhất là với Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ, và sự phản đối từ phíacác nước cộng hòa xôviết trước đây như Gruzia cũng như từ một bộ phận dân chúngtrong nước.

Chỉ đến khi Nga đạt được các thỏa thuận với Mỹ và EU, trong đó có thỏa thuận vềviệc giảm thuế nhập khẩu từ mức trung bình 9,5% hiện nay xuống còn 7,4% vào năm2013, 6,9% vào năm 2014 và 6% vào năm 2015, chướng ngại vật chính trên conđường gia nhập WTO của Nga mới được dẹp bỏ.

Tuy nhiên, để gia nhập WTO, Nga phải vượt qua chướng ngại quan trọng khác từphía nước láng giềng Gruzia. Chính phủ Gruzia luôn khẳng định không cho phépNga gia nhập WTO chừng nào Mátxcơva vẫn còn kiểm soát hải quan ở các khu vực lykhai Nam Ossetia và Abkhazia. Vấn đề này chỉ được giải quyết vào năm ngoáithông qua trung gian hòa giải của Thụy Sỹ. Nhờ vậy, tại Hội nghị Bộ trưởng WTOlần thứ 6 ở Geneva tháng 12/2011, các nước thành viên WTO đã thông qua nghịđịnh thư về việc Nga gia nhập WTO.

Tháng trước, lưỡng viện Quốc hội Liên bang Nga đã lần lượt thông qua dự luật vềviệc Nga gia nhập WTO. Và vào ngày 21/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đặtbút ký vào dự luật này, đặt dấu chấm hết cho quá trình thương lượng căng thẳngkéo dài tới 18 năm của Nga. Trong quá trình này, Nga đã ký kết 57 thỏa thuậnsong phương về việc tiếp cận thị trường hàng hóa và 30 thỏa thuận khác về việctiếp cận thị trường dịch vụ.

Cơ hội để hội nhập

Từ nhiều năm trước, các nhà kinh tế cho rằng Nga cần phải gia nhập WTO bởi vì,kể từ sau khi Trung Quốc gia nhập WTO vào năm 2001, Nga là nền kinh tế lớn duynhất đứng ngoài tổ chức thương mại quốc tế này.

Trả lời phỏng vấn hãng thông tấn ITAR-TASS, ông Mikhail Margelov, Chủ nhiệm Ủyban đối ngoại của Thượng viện Nga, cho rằng việc Nga trở thành thành viên thứ156 của WTO là bước đi cần thiết trong bối cảnh thế giới đang nỗ lực toàn cầuhóa và khả năng đạt được các thành tựu kinh tế từ một vị trí hoàn toàn bị côlập khó có thể xảy ra.

Trong số những cam kết quan trọng của Nga khi gia nhập WTO, đáng chú ý có việcgiảm thuế suất thuế nhập khẩu bình quân xuống còn 6% vào năm 2015.

Theo ngân hàng đầu tư Troika Dialog, với cam kết này, người tiêu dùng Nga cóthể mua hàng nhập khẩu có chất lượng cao hơn nhưng ở mức giá rẻ hơn. TroikaDialog cũng dẫn các nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (WB) cho rằng tư cáchthành viên WTO thường giúp tăng lương của những người có thu nhập thấp và nhờvậy, sẽ làm tăng sức mua của người dân Nga.

Bên cạnh đó, gia nhập WTO sẽ là động lực quan trọng để các doanh nghiệp Ngatiến hành cải cách và nâng cao hiệu quả hoạt động. Chuyên gia kinh tế trưởngEvgeny Gavrilenkov của Troika Dialog tin rằng động thái này là một diễn biếntích cực trong dài hạn bởi vì, nó “tạo ra các áp lực điều chỉnh đối với các tổchức của Nga để cải thiện hoạt động của họ.”

Mặt khác, việc gia nhập WTO sẽ buộc Nga phải hoàn thiện hệ thống pháp luật theocác tiêu chuẩn quốc tế, qua đó giúp minh bạch hóa môi trường kinh doanh củanước này và giúp khơi thông dòng vốn đầu tư nước ngoài mà nước này đang cần đểphát triển nền kinh tế.

Theo Bộ trưởng Phát triển Kinh tế Nga Andrei Belousov, các lợi thế của việc gianhập WTO bao gồm các quy tắc ngoại thương rõ ràng và chế độ thương mại ổn địnhđể hỗ trợ các hoạt động xuất khẩu.

Theo Ngân hàng Thế giới (WB), việc trở thành thành viên WTO sẽ mang lại cho Ngacác lợi ích tương đương 3,3% GDP trong 3 năm đầu tiên và tương đương 11% GDPsau 10 năm. Trong khi đó, Viện Kinh tế Mới ở Mátxcơva dự báo động thái này sẽgiúp tăng tốc độ tăng trưởng GDP của Nga thêm 0,5 điểm phần trăm/năm.

Không chỉ có màu hồng

Cùng với việc giảm thuế, sau khi gia nhập WTO, Nga sẽ phải dỡ bỏ các rào cảnthương mại và mở cửa thị trường cho các nhà đầu tư đến từ các nền kinh tế thànhviên khác của WTO. Vì vậy, cho dù người tiêu dùng Nga có thể vui mừng vì giá cảhàng hóa có thể sẽ giảm nhưng nhiều người lo ngại thị trường nước này sẽ trànngập các hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài và nhiều cơ sở sản xuất ở nền kinh tếlớn thứ tám thế giới này (tính theo GDP danh nghĩa) có thể sẽ rơi vào tìnhtrạng phá sản sau thời khắc lịch sử đó.

Bình luận về việc Nga gia nhập WTO, Thượng nghị sỹ Sergei Lisovsky cảnh báorằng gia nhập WTO đồng nghĩa với việc Nga bước vào một "cuộc chiến kinhtế" không thể coi thường và Nga chưa sẵn sàng để cạnh tranh với các nềnkinh tế khác trên thế giới nếu không có bảo hộ thương mại.

Đáng chú ý, việc mở cửa thị trường sẽ mang lại các nguy cơ lớn đối với ngànhnông nghiệp của Nga, vốn có khả năng cạnh tranh thấp và vẫn đang phải nhận trợgiá từ Chính phủ cho các nguyên liệu đầu vào như phân bón và xăng dầu. Và khigia nhập WTO, Nga sẽ phải cắt giảm trợ cấp cho lĩnh vực nông nghiệp xuống còn 9tỷ USD trong thời gian từ nay tới năm 2018.

Ông Pavel Grudinin, Giám đốc Nông trường Quốc doanh Lenin – một trong nhữngnông trường thành công nhất ở khu vực Mátxcơva, lo lắng nói nông trường của ôngsẽ rất khó cạnh tranh với các nhà sản xuất Mỹ và châu Âu về mặt giá thành sảnphẩm.

Làm gì để hưởng lợi?

Phản ứng trước các quan ngại trên, chuyên gia kinh tế trưởng Alexander Morozovcủa ngân hàng HSBC ở Mátxcơva khẳng định “các doanh nghiệp đang hoạt động hiệuquả (của Nga) không có gì phải lo ngại.” Thậm chí, họ có thể hưởng lợi từ việcNga gia nhập WTO nhờ tăng thị phần ở trong và ngoài nước.

Ông Morozov cho rằng việc gia nhập WTO sẽ hỗ trợ cho Nga nếu nước này thúc đẩycác cuộc cải cách như đã hứa nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các hoạt độngkinh doanh và đầu tư. Chuyên gia này nói: “Thay vì bảo hộ các nhà sản xuấttrong nước, Chính phủ Nga cần phải chủ động hơn trong việc tự do hóa hệ thốngluật pháp và giảm các rào cản mang tính hành chính.”

Trong khi đó, phát biểu tại hội chợ phát minh Innoprom ở Yekaterinburg vào giữatháng trước, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev nhấn mạnh tư cách thành viên WTO sẽkhông gây hại cho các lợi ích của các nhà sản xuất trong nước mà sẽ mang lạicho Nga các lợi thế cạnh tranh mới. Ông cũng khẳng định Chính phủ sẽ tiếp tụcbảo vệ các ngành kinh tế dễ bị tổn thương như nông nghiệp, chế tạo ôtô và sảnxuất máy nông nghiệp, đồng thời sử dụng các cơ chế pháp luật hiện hành để bảovệ các thị trường trong nước trước sự cạnh tranh bất bình đẳng.

Thực hiện chủ trương trên, ngày 13/7, Chính phủ Nga đã thông qua chương trìnhphát triển nông nghiệp giai đoạn 2013-2020 với tổng trị giá lên tới 2.280 tỷrúp (khoảng 70 tỷ USD), trong đó 1.500 tỷ rúp lấy từ ngân sách liên bang sẽ tàitrợ và 780 tỷ rúp được tài trợ bởi các chính quyền địa phương. Thông qua chươngtrình này, Mátxcơva hy vọng sẽ tăng sản lượng nông nghiệp thêm 19,6% trong vòng7 năm tới. Sau khi khởi động chương trình này, Chính phủ Nga sẽ loại bỏ các khoảntrợ giá dài hạn về xăng dầu và phân bón cho nông dân.

Bên cạnh đó, Chính phủ Nga đã đệ trình Duma Quốc gia dự luật cho phép giảm thuếthu nhập công ty đối với các cơ sở nông nghiệp xuống còn 0%. Theo các quy địnhhiện hành, lợi nhuận trong ngành nông nghiệp sẽ bị đánh thuế ở mức 18% vào năm2013 và 20% vào năm 2016.

Phó Thủ tướng Arkady Dvorkovich thậm chí còn đề xuất áp dụng thuế suất 0% trongmột khoảng thời gian không xác định.

Cùng với việc hỗ trợ cho các ngành dễ bị "tổn thương," vào cuối thángSáu, Tổng thống Putin đã kêu gọi xây dựng ngân sách có thời hạn ba năm để tàitrợ cho các biện pháp nhằm giúp nền kinh tế nước này thích ứng với tình hìnhmới.

Phát biểu tại điện Kremlin hôm 28/6, ông Putin nói: “Chúng ta cần phải giảmthiểu các nguy cơ tiềm tàng có liên quan tới việc gia nhập WTO đối với cácdoanh nghiệp của chúng ta.”

Với những biện pháp như vậy, nhiều người hy vọng việc Nga gia nhập WTO sẽ manglại những lợi ích lớn cho nước này và cả nền kinh tế thế giới./.

Nguồn: BáoVietnam Plus