Với giá trị xuất khẩu sang EU chiếm 16% GDP cả nước EU là một trong những đối tác thương mại quan trọng nhất của VN, việc VN – EU đang đàm phán để đi tới ký kết Hiệp định thương mại tự do (FTA) được xem là sẽ mang lại cơ hội lớn cho cả hai phía...
Ngày 8/7/2011 VCCI phối hợp với Phòng Thương mại Châu Âu tại VN Eurocham tổ chức hội thảo với chủ đề: “Hiệp định thương mại tự do VN – EU: Thúc đẩy xuất khẩu và đầu tư”. Đây là cơ hội cho các DN VN và Châu Âu cập nhật thông tin về FTA giữa VN và EU và lắng nghe những mong đợi, tác dộng dự báo và chiến lược kinh doanh từ phía đại diện các DN VN và Châu Âu.

Đối tác quan trọng

EU là một khu vực kinh tế đa dạng với 27 quốc gia thành viên đã trở thành một trong những đối tác thương mại quan trọng nhất của VN. Năm 2010, EU đứng thứ hai trong các nước xuất khẩu lớn nhất của VN và đứng thứ năm trong nhập khẩu của VN. EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ 3 của VN và là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của VN (sau Hoa Kỳ). EU cũng là nhà đầu tư lớn vào VN, tính đến đầu tháng 3/2011, EU có 1.079 dự án đầu tư trực tiếp đang hoạt động với tổng số vốn đăng ký là 16,158 tỉ USD. Trong đó, lĩnh vực chế tạo có 433 dự án vốn 3,5 tỉ USD các dự án còn lại phần lớn thuộc lĩnh vực dịch vụ.

Do EU là đối tác thương mại quan trọng của VN và ngược lại, VN cũng là một nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng, một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư nên trước sự quan tâm của các DN EU cũng như VN, hai bên đã có các cuộc thảo luận về ý tưởng một FTA song phương. Kết quả là, trong chuyến thăm VN của Cao ủy Thương mại EC Karel De Gutch ngày 2/3/2010, hai bên đã nhất trí tiến hành các công việc cần thiết, trong đó có việc tham vấn nội bộ, để hướng tới khởi động đàm phán một FTA song phương. Nhân dịp Hội nghị cấp cao ASEM 8, từ ngày 4-5/10/2010 tại Brussels, Bỉ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Chủ tịch EU đã nhất trí khởi động đàm phán Hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương sau khi hoàn tất công việc của nhóm công tác kỹ thuật.  

Thách thức có lợi

Nghiên cứu của dự án Mutrap III (Bộ Công Thương) về tác động dự kiến của FTA VN-EU đến các khía cạnh của nền kinh tế cũng cho kết quả tích cực. Cụ thể, xuất khẩu của VN sang EU có thể tăng trưởng trung bình 4% hàng năm. Trong khi đó nhập khẩu cũng có thể tăng 3,1% hàng năm do các cam kết mở cửa thị trường trong nước.

Theo các chuyên gia, việc EU giảm thuế nhập khẩu cho VN theo FTA sẽ tạo điều kiện cho hàng VN tăng xuất khẩu vào thị trường EU, đặc biệt là những mặt hàng đang bị sức ép cạnh tranh từ Trung Quốc, quốc gia chưa có FTA với EU hay ngay cả những quốc gia đã có FTA với EU và những quốc gia được EU cho hưởng mức thuế thấp. Thực tế hiện nay cho thấy, thuế suất trung bình đơn giản mà EU tính cho các sản phẩm xuất khẩu của VN chỉ ở mức 4,1% nhưng thuế suất trung bình theo giá trị thương mại lại lên tới 7%. Điều này có nghĩa, những mặt hàng xuất khẩu chính của VN phải đối mặt với thuế suất cao như dệt may 11,7%, thủy sản 10,8% và giày dép là 12,4%.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc ký kết FTA cũng sẽ tạo ra những thách thức không nhỏ cho VN nhưng đó là những thách thức có lợi, thúc đẩy VN thay đổi thể chế theo hướng hoàn thiện hơn, tái cấu trúc lại nền kinh tế thích hợp hơn với xu hướng mới đồng thời cũng buộc DN phải đổi mới hoạt động, thay đổi tư duy và hành động một cách tích cực. Một trong những thách thức lớn là khi VN mở của thị trường khi cho những hàng hóa và dịch vụ của EU vào nghĩa là những nhà sản xuất, các DN trong nước phải khó khăn hơn khi phải đối mặt với các “đối thủ” từ Châu Âu nhất là trong lĩnh vực dịch vụ.

Mặc dù sẽ có những thách thức như vậy, song một lần nữa phải khẳng định rằng khi hiệp định FTA VN – EU được ký kết, cơ hội sẽ là rất lớn cho cả hai phía. Và như vậy, việc đàm phán và kí kết một FTA giữa VN-EU được dự báo sẽ được thực hiện trong tương lai gần.