"Dường như doanh nghiệp Việt Nam sau hai thập kỷ hội nhập tính từ thời điểm gia nhập ASEAN đến nay vẫn đang loay hoay, lúng túng trong việc tìm ra cách thức để hội nhập hiệu quả", ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết.
Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2015 với chủ đề “Kinh tế Việt Nam - Hội nhập và phát triển bền vững” được tổ chức tại Thanh Hoá vào ngày mai (27/8) được kỳ vọng sẽ nhận được sự đóng góp từ các chuyên gia, góp phần hình thành nên những đánh giá khách quan về quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.
Hơn 2 thập kỷ hội nhập, doanh nghiệp Việt vẫn loay hoay 
Đóng góp tham luận tại diễn đàn, ông Đậu Anh Tuấn đã nêu đánh giá về thách thức, cơ hội khi Việt Nam hội nhập đồng thời nêu ra các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp vốn "nhỏ bé, non trẻ" nắm bắt cơ hội và khắc phục khó khăn trong cuộc chơi với các đối thủ "sừng sỏ".
Tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã ký kết và thực thi nhiều Hiệp định thương mại như Hiệp định thương mại song phương Việt Nam - Hoa Kỳ (BTA), gia nhập tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và 10 Hiệp định thương mại tự do (FTA), sắp tới là những FTA thế hệ mới với Hoa Kỳ, EU…
Ông Tuấn đánh giá, các Hiệp định kể trên mở ra con đường hội nhập thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp Việt Nam cũng như toàn bộ nền kinh tế với các đối tác thương mại lớn.
Đồng thời, thông qua việc thực thi các cam kết trong đó, môi trường đầu tư, kinh doanh của Việt Nam cũng được cải thiện mạnh mẽ, tạo điều kiện để doanh nghiệp tự do sáng tạo, kinh doanh, làm giàu cho mình và cho đất nước.
Tuy nhiên, Trưởng ban Pháp chế VCCI cũng cho biết, có một thực tế đầy lo ngại là dường như những lợi ích tiềm tàng to lớn từ những Hiệp định, thỏa thuận thương mại này đã chưa được hiện thực hóa bao nhiêu trên thực tế.
Ông Tuấn dẫn chứng, thị trường xuất khẩu, chỉ mới khoảng 30% hàng hóa Việt Nam được hưởng ưu đãi thuế quan theo FTA. Trong khi đó thị trường nội địa lại chứng kiến sự đổ bộ nhanh chóng của hàng hóa, dịch vụ nước ngoài.
"Dường như doanh nghiệp Việt Nam sau hai thập kỷ hội nhập tính từ thời điểm gia nhập ASEAN đến nay vẫn đang loay hoay, lúng túng trong việc tìm ra cách thức để hội nhập hiệu quả", ông Tuấn nêu quan điểm.
Nhìn nhận về vấn đề này, ông Tuấn cho biết, "lời giải" cho bài toán trên nằm ở doanh nghiệp nhưng sự hỗ trợ của Nhà nước là cần thiết để doanh nghiệp Việt vốn nhỏ bé, yếu ớt trong cuộc chơi với đối thủ sừng sỏ, dày dạn kinh nghiệm có thể tồn tại, lớn lên.
Doanh nghiệp cần gì từ Nhà nước?
Theo đó, ông Tuấn chỉ ra 2 vấn đề lớn nhất mà doanh nghiệp đang cần sự hỗ trợ từ Nhà nước để hội nhập hiệu quả là hỗ trợ về cơ chế để có các tổ chức đại diện mạnh và doanh nghiệp cần Nhà nước thông tin, tư vấn cho doanh nghiệp trong các vấn đề liên quan tới cam kết hội nhập.
Cụ thể, theo ông Tuấn số lượng các hiệp hội doanh nghiệp đang gia tăng song tính chuyên nghiệp, năng lực tài chính vẫn là vấn đề lớn, vai trò hỗ trợ doanh nghiệp hội nhập và làm cầu nối giữa Nhà nước với các doanh nghiệp còn hạn chế.
Do đó, ông Tuấn đề xuất, Quốc hội và Chính phủ nên có các biện pháp nhằm tạo ra môi trường, cơ chế để các hiệp hội doanh nghiệp có không gian phát triển như sớm hoàn thiện pháp luật về Hội, chuyển giao dần các dịch vụ công trong các lĩnh vực hoạt động kinh doanh cho các hiệp hội doanh nghiệp và tăng cường hiệu quả thực thi các quy định về sự tham gia của doanh nghiệp vào quá trình hoạch định chính sách, pháp luật nội địa.
Bên cạnh đó, tăng cường nguồn lực, năng lực hoạt động của các hiệp hội doanh nghiệp, đặc biệt trong những vấn đề liên quan tới hội nhập như đặt hàng Hiệp hội nghiên cứu, phát triển ngành và hỗ trợ doanh nghiệp sử dụng ngân sách nhà nước…
Ở vấn đề thứ 2, ông Tuấn đề xuất nhấn mạnh hơn nữa yêu cầu công khai minh bạch nhanh chóng và kịp thời các nội dung cam kết FTA tới người dân, doanh nghiệp, thậm chí gắn với trách nhiệm cụ thể của các cơ quan liên quan trong việc công khai thông tin này.
Ngoài ra, đặt cơ chế phối hợp bắt buộc giữa các cơ quan có chuyên môn về các cam kết hội nhập với các đầu mối cung cấp thông tin, tư vấn cho doanh nghiệp như Trung tâm WTO (VCCI) để kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp trong những vấn đề đòi hỏi chuyên môn sâu của cán bộ đàm phán, thực thi.
Đồng thời, thiết lập các đầu mối có thẩm quyền trong việc hướng dẫn, giải thích nội dung các cam kết một cách chính thức cho các doanh nghiệp.
Cuối cùng, ông Tuấn nhận mạnh, các FTA mang lại cơ hội chưa từng có cho kinh tế Việt Nam và doanh nghiệp Việt Nam nhưng doanh nghiệp sẽ phải là người đầu tiên thay đổi, cải thiện năng lực cạnh tranh nhưng Nhà nước cũng phải làm nhiều việc để doanh nghiệp giúp doanh nghiệp "vững chãi" trên con đường hội nhập.

Ngày 26/08/2015
Nguồn: Biz Live