Trang chủ
Trong bối cảnh các biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) truyền thống như thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ cũng như những hình thức mới như chống gian lận xuất xứ và lẩn tránh biện pháp PVTM có xu hướng được nước ngoài sử dụng nhiều hơn để bảo vệ cho các ngành sản xuất trong nước, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án "Tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ” (Đề án 824) vào ngày 04 tháng 7 năm 2019. Ngày 01 tháng 3 năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 316/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Xây dựng và vận hành hiệu quả hệ thống cảnh báo sớm về phòng vệ thương mại” (Đề án 316) với mục đích ngăn ngừa và ứng phó với các vụ kiện PVTM của nước ngoài, hướng tới xuất khẩu bền vững.
Trong khi đó, việc ký kết Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) một mặt mở rộng thị trường đem lại lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam song mặt khác cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gian lận nguồn gốc xuất xứ, chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp, lẩn tránh biện pháp PVTM…
Thực hiện triển khai Đề án 824 và Đề án 316 trong bối cảnh thực thi các hiệp định tự do thế hệ mới, trong đó có EVFTA, Cục Phòng vệ thương mại phối hợp với Viện Nghiên cứu Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo “Biện pháp phòng vệ thương mại: Tác động và xu hướng sau EVFTA” vào ngày 02 tháng 10 năm 2020 tại TP. Hồ Chí Minh.
Hội thảo có sự tham dự và chủ trì của Ông Nguyễn Phương Nam, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại; Ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố kiêm Giám đốc Trung tâm Hội nhập quốc tế Thành phố, các diễn giả đến từ Cục Phòng vệ thương mại, Cục Xuất nhập khẩu cùng sự tham dự của 150 đại biểu đại diện các Cục, Vụ, cơ quan Ban/Ngành tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận; các Hội, Hiệp hội; cộng đồng doanh nghiệp; các Viện - Trường và các cơ quan báo chí & truyền thông.
Hiện nay, các quốc gia trên thế giới khi tham gia vào quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, các quốc gia cam kết cắt giảm những rào cản thương mại để hàng hoá có thể lưu thông một cách tối đa qua biên giới các nước. Tuy nhiên, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) cho phép, áp dụng một số biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) trong những trường hợp hàng hóa nhập khẩu cạnh tranh không công bằng, gây thiệt hại đáng kể để bảo vệ ngành sản xuất của nước nhập khẩu.
Các FTA truyền thống và FTA thế hệ mới (CPTPP và EVFTA) đều đã có điều khoản về PVTM. Hầu hết các FTA đều có mục tiêu xóa bỏ toàn bộ rào cản đối với thương mại và hạn chế hoặc không áp dụng các biện pháp PVTM. Tuy nhiên, việc loại bỏ rào cản thuế quan trong FTA đòi hỏi phải áp dụng các biện pháp PVTM, vì các ngành sản xuất trong nước vẫn tiếp tục tìm kiếm sự bảo vệ khi cạnh tranh với hàng nhập khẩu.
Ông Nguyễn Phương Nam – Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại cho biết, thời gian qua số lượng các vụ việc điều tra, áp dụng các biện pháp bảo hộ thương mại đối với hàng hoá xuất khẩu của ta tiếp tục gia tăng. Tính đến hết tháng 9 năm 2020, đã có 193 vụ việc PVTM do nước ngoài khởi xướng điều tra đối với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam bao gồm nhiều mặt hàng, gồm cả các mặt hàng xuất khẩu quan trọng như thuỷ sản (tôm, cá tra), sắt thép, nhôm, gỗ… Chỉ riêng 9 tháng đầu năm 2020, số lượng vụ việc đã đạt 29 vụ, cao gấp 1,8 lần tổng số vụ việc trong cả năm 2019. Đặc biệt, EVFTA đã chính thức có hiệu lực, EU sẽ miễn thuế cho phần lớn hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Điều này vừa có lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam song cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro về thương mại như gian lận nguồn gốc xuất xứ, chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp, lẩn tránh thuế. Ông Lương Kim Thành – Trưởng phòng Xử lý phòng vệ thương mại nước ngoài, Cục Phòng vệ thương mại cho biết, để giúp các doanh nghiệp Việt Nam chuẩn bị các phương án, nhằm tránh tối đa việc bị các quốc gia khác sử dụng các biện pháp PVTM, hàng quý Cục PVTM đã cập nhật danh sách các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra PVTM, điều tra lẩn tránh thuế và được đăng tải trên website của Cục.
Muốn giảm thiểu nguy cơ đối mặt các vụ điều tra PVTM, doanh nghiệp cần chủ động trang bị kiến thức về pháp luật PVTM, quy định PVTM trong các FTA mà Việt Nam và đối tác cùng tham gia để nắm rõ quyền và nghĩ vụ của mình. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần xây dựng hệ thống quản trị tiên tiến, hiện đại, thực hiện lưu trữ hồ sơ, chứng từ đầy đủ, rõ ràng. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần xây dựng bộ phận pháp chế, nghiên cứu các quy định về thương mại, PVTM quốc tế hoặc cân nhắc tư vấn từ luật sư am hiểu pháp luật quốc tế khi cần thiết.
Về công tác khởi kiện, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp bảo vệ quyền lợi chính đáng, Việt Nam đã và đang phát huy vai trò của các biện pháp PVTM như một công cụ để bảo đảm môi trường thuơng mại công bằng nhằm ngăn chặn tác động tiêu cực của hàng nhập khẩu đến sản xuất trong nước và lao động, việc làm, bảo đảm an ninh kinh tế và an sinh xã hội. Bà Phan Mai Quỳnh, Phó trưởng phòng Điều tra thiệt hại và tự vệ, Cục Phòng vệ thương mại cho biết, tính đến nay, Việt Nam đã điều tra 19 vụ việc PVTM và đang xử lý hồ sơ khởi kiện của nhiều ngành hàng khác. Các sản phẩm bị điều tra, áp thuế tương đối đa dạng từ nguyên vật liệu như sắt thép, kim loại, hoá chất, nhựa, phân bón cho đến hàng tiêu dùng như bột ngọt, đường. Các biện pháp PVTM kịp thời do Bộ Công Thương áp dụng đã góp phần bảo vệ việc làm của hơn 150.000 người lao động thuộc nhiều lĩnh vực sản xuất, góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước với mức thuế thu được ước tính lên tới hàng nghìn tỷ đồng cũng như bảo vệ cho hoạt động sản xuất của các ngành công nghiệp trong nước trong các vụ việc chống bán phá giá. Nhờ công cụ PVTM, nhiều doanh nghiệp thuộc một số ngành kinh tế đã cải thiện đáng kể tình hình sản xuất kinh doanh, thoát khỏi thua lỗ và từng bước ổn định sản xuất. Bên cạnh đó, nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp về các biện pháp PVTM đã có nhiều chuyển biến tích cực so với trước đây. Theo kết quả khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) năm 2019 cho thấy, có 11% doanh nghiệp không biết gì về PVTM; 36% có nghe nhưng không biết sâu; 36% doanh nghiệp đã từng tìm hiểu sơ sơ; 17% doanh nghiệp đã tìm hiểu kỹ về PVTM.
Cũng trong buổi hội thảo, các đại biểu cũng được truyền tải các thông tin về quy tắc xuất xứ để tận dụng ưu đãi EVFTA và chống gian lận xuất xứ hàng hóa xuất khẩu đi EU.
Hội thảo đã nhận được sự quan tâm của các đại biểu, đặc biệt là các doanh nghiệp, hiệp hội. Các ý kiến chia sẻ và băn khoăn của đại biểu đều được ban tổ chức ghi nhận và giải đáp đầy đủ. Hội thảo đã góp phần nâng cao năng lực PVTM, đưa ra cảnh báo cho các doanh nghiệp Việt Nam tránh nguy cơ bị điều tra PVTM cũng như ứng phó hiệu quả với các vụ kiện PVTM, chống lẩn tránh biện pháp PVTM và gian lận xuất xứ ngăn, bảo vệ quyền và lợi ích của Việt Nam trong thương mại quốc tế cũng như bảo vệ lợi ích của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính đồng thời tận dụng được các ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, đặc biệt là trong bối cảnh hiệp định EVFTA có hiệu lực từ ngày 01/8/2020.
Trong khi đó, việc ký kết Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) một mặt mở rộng thị trường đem lại lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam song mặt khác cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gian lận nguồn gốc xuất xứ, chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp, lẩn tránh biện pháp PVTM…
Thực hiện triển khai Đề án 824 và Đề án 316 trong bối cảnh thực thi các hiệp định tự do thế hệ mới, trong đó có EVFTA, Cục Phòng vệ thương mại phối hợp với Viện Nghiên cứu Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo “Biện pháp phòng vệ thương mại: Tác động và xu hướng sau EVFTA” vào ngày 02 tháng 10 năm 2020 tại TP. Hồ Chí Minh.
Hội thảo có sự tham dự và chủ trì của Ông Nguyễn Phương Nam, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại; Ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố kiêm Giám đốc Trung tâm Hội nhập quốc tế Thành phố, các diễn giả đến từ Cục Phòng vệ thương mại, Cục Xuất nhập khẩu cùng sự tham dự của 150 đại biểu đại diện các Cục, Vụ, cơ quan Ban/Ngành tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận; các Hội, Hiệp hội; cộng đồng doanh nghiệp; các Viện - Trường và các cơ quan báo chí & truyền thông.
Hiện nay, các quốc gia trên thế giới khi tham gia vào quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, các quốc gia cam kết cắt giảm những rào cản thương mại để hàng hoá có thể lưu thông một cách tối đa qua biên giới các nước. Tuy nhiên, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) cho phép, áp dụng một số biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) trong những trường hợp hàng hóa nhập khẩu cạnh tranh không công bằng, gây thiệt hại đáng kể để bảo vệ ngành sản xuất của nước nhập khẩu.
Các FTA truyền thống và FTA thế hệ mới (CPTPP và EVFTA) đều đã có điều khoản về PVTM. Hầu hết các FTA đều có mục tiêu xóa bỏ toàn bộ rào cản đối với thương mại và hạn chế hoặc không áp dụng các biện pháp PVTM. Tuy nhiên, việc loại bỏ rào cản thuế quan trong FTA đòi hỏi phải áp dụng các biện pháp PVTM, vì các ngành sản xuất trong nước vẫn tiếp tục tìm kiếm sự bảo vệ khi cạnh tranh với hàng nhập khẩu.
Ông Nguyễn Phương Nam – Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại cho biết, thời gian qua số lượng các vụ việc điều tra, áp dụng các biện pháp bảo hộ thương mại đối với hàng hoá xuất khẩu của ta tiếp tục gia tăng. Tính đến hết tháng 9 năm 2020, đã có 193 vụ việc PVTM do nước ngoài khởi xướng điều tra đối với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam bao gồm nhiều mặt hàng, gồm cả các mặt hàng xuất khẩu quan trọng như thuỷ sản (tôm, cá tra), sắt thép, nhôm, gỗ… Chỉ riêng 9 tháng đầu năm 2020, số lượng vụ việc đã đạt 29 vụ, cao gấp 1,8 lần tổng số vụ việc trong cả năm 2019. Đặc biệt, EVFTA đã chính thức có hiệu lực, EU sẽ miễn thuế cho phần lớn hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Điều này vừa có lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam song cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro về thương mại như gian lận nguồn gốc xuất xứ, chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp, lẩn tránh thuế. Ông Lương Kim Thành – Trưởng phòng Xử lý phòng vệ thương mại nước ngoài, Cục Phòng vệ thương mại cho biết, để giúp các doanh nghiệp Việt Nam chuẩn bị các phương án, nhằm tránh tối đa việc bị các quốc gia khác sử dụng các biện pháp PVTM, hàng quý Cục PVTM đã cập nhật danh sách các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra PVTM, điều tra lẩn tránh thuế và được đăng tải trên website của Cục.
Muốn giảm thiểu nguy cơ đối mặt các vụ điều tra PVTM, doanh nghiệp cần chủ động trang bị kiến thức về pháp luật PVTM, quy định PVTM trong các FTA mà Việt Nam và đối tác cùng tham gia để nắm rõ quyền và nghĩ vụ của mình. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần xây dựng hệ thống quản trị tiên tiến, hiện đại, thực hiện lưu trữ hồ sơ, chứng từ đầy đủ, rõ ràng. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần xây dựng bộ phận pháp chế, nghiên cứu các quy định về thương mại, PVTM quốc tế hoặc cân nhắc tư vấn từ luật sư am hiểu pháp luật quốc tế khi cần thiết.
Về công tác khởi kiện, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp bảo vệ quyền lợi chính đáng, Việt Nam đã và đang phát huy vai trò của các biện pháp PVTM như một công cụ để bảo đảm môi trường thuơng mại công bằng nhằm ngăn chặn tác động tiêu cực của hàng nhập khẩu đến sản xuất trong nước và lao động, việc làm, bảo đảm an ninh kinh tế và an sinh xã hội. Bà Phan Mai Quỳnh, Phó trưởng phòng Điều tra thiệt hại và tự vệ, Cục Phòng vệ thương mại cho biết, tính đến nay, Việt Nam đã điều tra 19 vụ việc PVTM và đang xử lý hồ sơ khởi kiện của nhiều ngành hàng khác. Các sản phẩm bị điều tra, áp thuế tương đối đa dạng từ nguyên vật liệu như sắt thép, kim loại, hoá chất, nhựa, phân bón cho đến hàng tiêu dùng như bột ngọt, đường. Các biện pháp PVTM kịp thời do Bộ Công Thương áp dụng đã góp phần bảo vệ việc làm của hơn 150.000 người lao động thuộc nhiều lĩnh vực sản xuất, góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước với mức thuế thu được ước tính lên tới hàng nghìn tỷ đồng cũng như bảo vệ cho hoạt động sản xuất của các ngành công nghiệp trong nước trong các vụ việc chống bán phá giá. Nhờ công cụ PVTM, nhiều doanh nghiệp thuộc một số ngành kinh tế đã cải thiện đáng kể tình hình sản xuất kinh doanh, thoát khỏi thua lỗ và từng bước ổn định sản xuất. Bên cạnh đó, nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp về các biện pháp PVTM đã có nhiều chuyển biến tích cực so với trước đây. Theo kết quả khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) năm 2019 cho thấy, có 11% doanh nghiệp không biết gì về PVTM; 36% có nghe nhưng không biết sâu; 36% doanh nghiệp đã từng tìm hiểu sơ sơ; 17% doanh nghiệp đã tìm hiểu kỹ về PVTM.
Cũng trong buổi hội thảo, các đại biểu cũng được truyền tải các thông tin về quy tắc xuất xứ để tận dụng ưu đãi EVFTA và chống gian lận xuất xứ hàng hóa xuất khẩu đi EU.
Hội thảo đã nhận được sự quan tâm của các đại biểu, đặc biệt là các doanh nghiệp, hiệp hội. Các ý kiến chia sẻ và băn khoăn của đại biểu đều được ban tổ chức ghi nhận và giải đáp đầy đủ. Hội thảo đã góp phần nâng cao năng lực PVTM, đưa ra cảnh báo cho các doanh nghiệp Việt Nam tránh nguy cơ bị điều tra PVTM cũng như ứng phó hiệu quả với các vụ kiện PVTM, chống lẩn tránh biện pháp PVTM và gian lận xuất xứ ngăn, bảo vệ quyền và lợi ích của Việt Nam trong thương mại quốc tế cũng như bảo vệ lợi ích của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính đồng thời tận dụng được các ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, đặc biệt là trong bối cảnh hiệp định EVFTA có hiệu lực từ ngày 01/8/2020.
