Tháng 9/2019, Bộ Thương mại Hoa Kỳ sẽ thông báo quyết định cuối cùng về cuộc điều tra lẩn tránh thuế đối với sản phẩm thép xuất khẩu từ Việt Nam sang Hoa Kỳ.

Theo hiệp hội thép Việt Nam, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã ban hành quyết định sơ bộ trong vụ việc điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá (AD) và thuế chống trợ cấp (CVD) đối với thép các bon chống ăn mòn (thường được gọi là tôn mạ - CORE) và thép cán nguội (CRS) của Việt Nam sử dụng nguyên liệu thép cán nóng nhập khẩu từ vùng lãnh thổ Đài Loan (Đài Loan) và Hàn Quốc. Theo đó, Bộ Thương mại Hoa Kỳ sơ bộ khẳng định việc lẩn tránh thuế đối với hai sản phẩm này là có thật để xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Vụ việc này được Hoa Kỳ khởi xướng điều tra từ ngày 2/8/2018. Trước đó, năm 2015, Hoa Kỳ đã khởi xướng 3 vụ điều tra lẩn tránh thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp đối với thép các bon chống ăn mòn và thép cán nguội của Hàn Quốc và Đài Loan. Năm 2016, Hoa Kỳ chính thức áp thuế với Hàn Quốc và Đài Loan.

Trong cả 2 vụ việc trên, nguyên đơn đều viện dẫn đến kết luận cuối cùng của Bộ Thương mại Hoa Kỳ trong hai vụ việc điều tra chống lẩn tránh thuế với cùng sản phẩm trên từ Trung Quốc, năm 2017 đó là quá trình sản xuất từ thép cán nóng nhập khẩu – nguyên liệu chính – sang thép cán nguội và tôn mạ tại Việt Nam là “không đáng kể” và giá trị gia tăng của hàng hóa được sản xuất tại Việt Nam chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Vì vậy, Bộ Thương mại Hoa Kỳ cũng kết luận rằng có sự lẩn tránh thuế lẩn tránh thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp từ Hàn Quốc và Đài Loan.

Bên cạnh đó, do Hoa Kỳ xác định Việt Nam là nước có nền kinh tế phi thị trường nên Bộ Thương mại Hoa Kỳ cũng sử dụng giá trị thay thế từ Ấn Độ để tính toán chi phí nhằm xác định giá trị sản xuất tại Việt Nam.

Trên cơ sở quyết định sơ bộ của Bộ Thương mại Hoa Kỳ, Hải quan Hoa Kỳ (CBP) sẽ bắt đầu thu tiền đặt cọc đối với tôn mạ và thép cán nguội nhập khẩu từ Việt Nam mà sản xuất từ nguyên liệu là thép cán nóng của Hàn Quốc và Đài Loan. Khoản tiền đặt cọc sẽ tương đương với mức thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp cao nhất mà Hoa Kỳ đang áp dụng cho tôn mạ và thép cán nguội có xuất xứ Trung Quốc hoặc Hàn Quốc và Đài Loan.

Cụ thể, Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho phép áp dụng cơ chế chứng nhận: Các doanh nghiệp sẽ không phải đặt tiền cọc nếu chứng minh được rằng tôn mạ và thép cán nguội không được sản xuất từ thép cán nóng của Trung Quốc, Hàn Quốc và Đài Loan.

Nếu doanh nghiệp không chứng nhận được hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ sử dụng nguyên vật liệu từ nguồn nào, doanh nghiệp sẽ bị áp mức thuế áp dụng đối với Trung Quốc do mức thuế này cao nhất để tránh trường hợp trốn thuế, cụ thể: Tôn mạ Trung Quốc 199,43% (thuế chống bán phá giá) 39,05% (thuế chống trợ cấp). Thép cán nguội Trung Quốc 199,76% (thuế chống bán phá giá) 256,44% (thuế chống trợ cấp)

Nếu doanh nghiệp chứng nhận được hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ không sử dụng nguyên vật liệu từ Trung Quốc nhưng không chứng nhận được từ nước nào, doanh nghiệp sẽ bị áp mức thuế áp dụng đối với Hàn Quốc (vì mức thuế này cao hơn của Đài Loan).

Nếu doanh nghiệp chứng nhận được hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ không sử dụng nguyên vật liệu từ Trung Quốc, Hàn Quốc nhưng không chứng nhận được từ nước nào, doanh nghiệp sẽ bị áp mức thuế áp dụng đối với Đài Loan.

Các mức thuế trên sẽ được áp dụng đối với tất cả các lô hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ vào ngày hoặc sau ngày 2/8/2018 – ngày khởi xướng điều tra chống lẩn tránh thuế mà chưa được thanh khoản.

Dự kiến, Bộ Thương mại Hoa Kỳ sẽ thông báo quyết định cuối cùng về cuộc điều tra này vào tháng 9/2019.