Tại Hội nghị Tham tán Thươngmại 2011 do Bộ Công Thương tổ chức ngày 14-12 tại Hà Nội, phỏng vấn ông ĐàoTrần Nhân, Tham tán Công sứ phụ trách Thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Mỹxoay quanh mối quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Mỹ, và những thách thức chodoanh nghiệp Việt Nam khi xuất khẩu hàng hóa vào thị trường này.

Ông có thể cho biết mối quan hệ thươngmại giữa Việt Nam và Mỹ phát triển ra sao kể từ BTA có hiệu lực năm 2001?

- Ông Đào Trần Nhân: Hiệp địnhthương mại song phương giữa Việt Nam và Mỹ (BTA) có hiệu lực vàocuối năm 2001. Đến nay, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ liên tục tăng trưởngcao, đạt bình quân 20%/năm.

Năm 2010, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sangthị trường Mỹ đạt 14,8 tỉ đô la Mỹ, gấp hơn 14 lần so với năm 2001. Hiện nay,Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Namvà Việt Namlà nước xuất khẩu lớn thứ 27 của Mỹ.

Kim ngạch xuất khẩu của Mỹ từ thị trường Việt Nam kể từ năm2001 đến nay cũng đã tăng hơn 8 lần. Việt Nam hiện đứng thứ 45 trong số cácnước nhập khẩu lớn nhất của Mỹ.

Vậy là cơ hội vẫn đang mở ra cho doanhnghiệp Việt Nam.Nhưng ông có thể cho biết những khó khăn mà các doanh nghiệp Việt Nam gặp phảikhi xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ?

- Những biện pháp hạn chế nhập khẩu được áp dụngtại Mỹ nhằm vào hàng hóa Việt Namtrong những năm qua đã ảnh hưởng lớn tới kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, và theo tôi đây có thể cũng là khó khăn lớnnhất của các doanh nghiệp Việt Namtại thị trường này.

Những biện pháp hạn chế nhập khẩu hiện nay chịu tácđộng bởi hoạt động vận động hành lang của các nhóm lợi ích tại Mỹ. Vận độnghành lang là một trong những đặc trưng nổi bật của hệ thống chính trị Mỹ. TạiWashington DC, có tới 12.000 người vận động hành lang chuyên nghiệp, như cácdoanh nghiệp, các công đoàn, các hiệp hội ngành hàng, các tổ chức xã hội, các bang.

Đơn cử như trường hợp các da trơn của Việt Namxuất khẩu sang Mỹ. Vì không cạnh tranh được với cá da trơn của Việt Nam, cácnhà nuôi cá catfish của Mỹ đã vận động và gây sức ép với đại biểu của mình tạiQuốc hội Mỹ nhằm đưa vào luật trang trại năm 2002 điều khoản cấm cá da trơn củaViệt Nam mang tên catfish.

Sau đó, do vẫn không cạnh tranh được với cá travà basa, họ lại kiện bán phá giá. Khi thuế chống bán phá giá vẫn không ngăn cảnđược cá da trơn của ta, họ lại vận động và gây sức ép với Quốc hội Mỹ đưa vào luậttrang trại năm 2008 điều khoản bắt buộc cá tra, basa nhập khẩu phải chịu sựkiểm tra an toàn thực phẩm của Bộ Nông nghiệp Mỹ. Việc kiểm tra này nghiêm ngặthơn nhiều so với yêu cầu kiểm tra hiện do cơ quan an toàn vệ sinh thực phẩm vàdược phẩm Mỹ (FDA) thực hiện.

Theo ông, doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩnbị gì khi xuất khẩu hàng sang thị trường Mỹ?

- Tôi cho rằng các doanh nghiệp cần quan tâm tốttới bạn hàng, tham gia hội viên của các hiệp hội ngành hàng Mỹ để khi có xảy ratranh chấp có nhiều người ủng hộ. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng lưu tâm đếncác thủ tục pháp lý, hàng rào kỹ thuật của thị trường Mỹ. Để cho hàng hóa củaViệt Nam có chỗ đứng và phát triển được ở thị trường này, các doanh nghiệp cầnsẵn sàng đáp ứng các thủ tục khắt khe của thị trường và cũng sẵn sàng tâm lýcho các vụ kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp.

Để duy trì được tăng trưởng xuất khẩu vào thịtrường Mỹ, các doanh nghiệp cần có sự phối hợp tốt với các cơ quan chính phủ vìcác doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ cũng cần có sự hỗ trợ pháp lý của Nhà nước. Hơnnữa, các hoạt động xúc tiến thương mại phải chú trọng đến xây dựng quan hệ đốitác dài hạn với các công ty nước ngoài trong lĩnh vực nhập khẩu và phân phốihàng Việt Nam ở thị trường nước ngoài cũng như tăng các hoạt động xúc tiếnthương mại tại các bang và trung tâm thương mại lớn của Mỹ.

Nguồn: Thời báo Kinh tế Sài Gòn