Từ Mỹ, EU đến Nhật Bản hay Philippines, tất cả các đối tácthương mại đều từng phải chịu hậu quả khi chẳng may động chạm đến quyền lợi củaTrung Quốc.

1. Cuộc chiến chuốivới Philippines

Ngày 8/4, tàu chiến lớn nhất của Philippines đụng độ một độitàu giám sát Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough (Biển Đông) khi phát hiện nhiềungư dân nước bạn đang đánh bắt cá ở đây. Chỉ vài tuần sau, Trung Quốc ra lệnhcấm nhập khẩu chuối từ Philippines.Nhiều chuyên gia đánh giá đây là chiêu “giết gà dọa khỉ” vì Trung Quốc chiếmtới 30% thị trường xuất khẩu chuối của Philippines.

Cuộc chiến thương mại giữa hai nước đã âm ỉ từ tháng 3 khinhiều doanh nghiệp Trung Quốc tố cáo chuối của Philippines nhiễm thuốc trừ sâu vàkhông an toàn cho người dân nước này.

Ngoài ra, Tổng cục Tiêu chuẩn, Đo lường và Chất lượng TrungQuốc còn tăng cường kiểm tra các mặt hàng như đu đủ, xoài, dừa và dứa của Philippines. Vìthế, nước này phải chuyển hướng sang các thị trường xuất khẩu như Trung Đông vàmột số quốc gia lân cận.

Ngành du lịch Philippines cũng bị vạ lây khiTrung Quốc khuyến cáo công dân nước mình không nên đến đây vì lý do an ninh.Việc này khiến không chỉ Philippinesmà ngay các hãng lữ hành Trung Quốc cũng thiệt hại nặng nề vì phải hủy tour.Trung Quốc là thị trường khách du lịch lớn thứ 4 của quốc gia này, chiếm từ20-60% tổng khách nước ngoài của nhiều khu nghỉ dưỡng tại đây.

Cho đến ngày 29/5, Trung Quốc mới bắt đầu nhập khẩu trở lạichuối từ Philippines.Tổng thiệt hại lệnh cấm này gây ra cho Philippines ước tính vào khoảng33,6 triệu USD.

2. Chiến tranh đấthiếm với Nhật Bản

Ngày 7/9/2010, Nhật Bản bắt giữ một thuyền trưởng Trung Quốckhi tàu đánh cá của ông này va chạm với hai tàu tuần tra của Nhật Bản tại hòn đảotranh chấp Sensaku/Điếu ngư nằm giữa Okinawa và Đài Loan. Sau đó ít ngày, NewYork Times đưa tin Trung Quốc đã ra lệnh cấm xuất khẩu đất hiếm vào Nhật Bản từ21/9. Đây là nguyên liệu quan trọng để sản xuất nhiều thiết bị từ pin nănglượng mặt trời đến hệ thống dẫn đường cho tên lửa và động cơ ô tô.

Chính phủ Trung Quốc đã lên tiếng bác bỏ thông tin trên. Tuynhiên, lãnh đạo một công ty Nhật Bản cho hay, Toyota - một trong những kháchhàng của ông đã bày tỏ lo ngại về việc nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc đangbị hạn chế. Trung Quốc kiểm soát tới 95% đất hiếm của thế giới và thậm chí còncắt giảm hạn ngạch xuất khẩu hàng năm theo lộ trình. Trong khi đó, nguyên liệunày lại là một trong những “gót chân Achilles” của Nhật Bản. Cường quốc số bathế giới hiện phải nhập tới 96% đất hiếm từ Trung Quốc.

Tương tự như với Philippines, Trung Quốc cũng khuyếncáo các công ty du lịch nhà nước không được để tên và ảnh của Nhật Bản để quảngcáo. Tuy nhiên, tính chung thương mại song phương của hai nước năm 2010 chỉ bịảnh hưởng không đáng kể.

3. Cuộc chiến cá hồivới Na uy

Trung Quốc không chỉ nhắm đến các quốc gia châu Á. Ví dụđiển hình về việc nước này ưa thích dùng kinh tế để gây ảnh hưởng chính trị làkhi Hội đồng Nobel Na Uy quyết định trao giải Nobel Hòa bình 2010 cho ông LưuHiểu Ba, một người đang thụ án tù ở Trung Quốc.

Khi thông tin này được công bố, Trung Quốc ngay lập tứctriệu tập đại sứ Na Uy đến để phản đối. Họ cũng cảnh báo việc này có thể tổntại đến mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Oslo,dù thực tế là Hội đồng Nobel hoàn toàn độc lập so với chính phủ Na Uy. TrungQuốc còn khuyến cáo các đoàn ngoại giao nước ngoài gửi đại diện đến dự lễ traogiải Nobel Hòa bình sẽ phải chịu hậu quả. Vì vậy, tổng cộng 18 quốc gia đã vắngmặt trong sự kiện này.

Trong nhiều tháng sau đó, Trung Quốc gần như đóng băng mọithỏa thuận thương mại tự do (FTA) với Na Uy và áp đặt lệnh kiểm tra nghiêm ngặtvới sản phẩm cá hồi nhập khẩu từ nước này. Vì thế, lượng cá hồi từ Na Uy xuấtsang Trung Quốc đã giảm tới 60% trong năm 2011. Trong khi đó, nhu cầu từ thịtrường Trung Quốc lại tăng 30%.

4. Chiêu bài chốngbán phá giá hàng hóa từ Mỹ

Chiến tranh thương mại giữa hai cường quốc kinh tế này đãkéo dài trong nhiều năm qua và luôn là tâm điểm chú ý của cả thế giới. Tháng9/2009, Mỹ tuyên bố nâng thuế nhập khẩu lốp xe từ Trung Quốc lên 35%. Bộ Thươngmại Trung Quốc phản ứng rất gay gắt với việc này và đáp trả bằng thông báo sẽđiều tra liệu các thiết bị ôtô và thịt gà nhập từ Mỹ có được trợ giá hoặc bánphá giá ở thị trường nước này hay không.

Tháng 10/2009, Trung Quốc áp thuế chống bán phá giá lên túinylon nhập khẩu từ Mỹ, EU, Nga và cả Đài Loan. Trong đó, mức thuế dành cho Mỹlà 36%.

Tháng 12/2009, Ủy ban Thương mại quốc tế Mỹ tuyên bố thịtrường nước này đang bị lũng đoạn bởi thép được trợ giá của Trung Quốc. Vì vậy,họ đã áp thuế từ 10% - 16% đối với các sản phẩm ống thép dùng để chiết xuất dầumỏ và khí gas được nhập từ Trung Quốc.

Tháng 3/2012, Mỹ, Nhật Bản và EU cùng đâm đơn kiện TrungQuốc lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) do nước này hạn chế xuất khẩu đấthiếm. Họ cho rằng động thái của Bắc Kinh là để đẩy giá đất hiếm lên cao mộtcách bất hợp pháp. Còn Trung Quốc thì lại giải thích việc này chỉ nhằm bảo vệmôi trường và tài nguyên thiên nhiên.

Cũng trong tháng 3, Bộ Thương mại Mỹ thông báo nâng thuếnhập khẩu đối với các loại pin mặt trời của Trung Quốc với lý do nước này bánphá giá. Cụ thể, thuế cho các sản phẩm này sẽ từ 31% trở lên. Trung Quốc kịchliệt phản đối chính sách trên và cảnh báo thuế cao sẽ gây thiệt hại cho ngànhcông nghiệp năng lượng sạch của Mỹ.

Nguồn: http://www.baomoi.com