Thủy sản là ngành hàng xuất khẩu (XK) chủ lực của Việt Nam, có nguy cơ cao đối diện với các vụ kiện phòng vệ thương mại (PVTM). Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với bà Phạm Châu Giang - Phó Cục trưởng Cục PVTM (Bộ Công Thương) - về vấn đề này.

Thưa bà, mới đây, Cơ quan Hải quan và Biên giới Hoa Kỳ (CBP) đã ban hành quyết định về việc không có bằng chứng để kết luận Công ty Cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (Công ty Minh Phú) lẩn tránh thuế chống bán phá giá (CBPG) mà Hoa Kỳ đang áp dụng với tôm của Ấn Độ. Quyết định này có ý nghĩa như thế nào đối với sản phẩm của Việt Nam?

Trên cơ sở quyết định đó, CBP sẽ xem xét, điều chỉnh biện pháp ban hành ngày 13/10/2020 để không áp thuế CBPG với sản phẩm tôm XK của Công ty Minh Phú. Bộ Công Thương hoan nghênh kết luận nêu trên và cho rằng đây là quyết định khách quan, công bằng, cân nhắc đầy đủ các thông tin, nỗ lực của doanh nghiệp và các bên liên quan trong quá trình xử lý vụ việc, giúp tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các nhà sản xuất tôm Hoa Kỳ và các công ty xuất khẩu nước ngoài. Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục trao đổi với các cơ quan liên quan của Hoa Kỳ để làm rõ thông tin, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp ngành nuôi trồng, chế biến và XK tôm của Việt Nam. Bộ Công Thương cũng khuyến nghị các doanh nghiệp trong nước nghiên cứu, xây dựng và triển khai cơ chế truy xuất nguồn gốc để đảm bảo đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu (NK).

Thời gian qua, công tác PVTM được Bộ Công Thương triển khai ra sao, thưa bà?

Trong thời gian qua, với sự tham mưu của Cục PVTM, Bộ Công Thương đã chủ động thực hiện các biện pháp nhằm bảo hộ vệ lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp Việt Nam tại cácthị trường XK. Theo đó, Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan và các địa phương cung cấp thông tin chính thức để trả lời cơ quan điều tra nước ngoài theo yêu cầu; đề nghị cơ quan điều tra nước ngoài tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia vụ việc nhằm bảo vệ quyền lợi của mình. Đồng thời, bộ cũng thường xuyên theo dõi, giám sát quá trình điều tra của nước bạn để kịp thời có ý kiến khi cơ quan điều tra nước ngoài có dấu hiệu vi phạm quy định của WTO; khiếu nại biện pháp của nước ngoài tới Cơ quan giải quyết tranh chấp của WTO nếu có dấu hiệu vi phạm các quy định của WTO rõ ràng. Qua đó, thu được những kết quả tích cực trong quá trình xử lý 66 vụ việc, chiếm tỷ lệ khoảng 43%.

Đối với các vụ việc giải quyết tranh chấp tại WTO, Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để tiến hành tham vấn, đàm phán, thỏa thuận song phương, tranh thủ tìm kiếm sự ủng hộ của các nước thành viên khác của WTO, phối hợp với luật sư nghiên cứu các thủ tục pháp lý thực hiện công tác khiếu kiện nước ngoài theo cơ chế giải quyết tranh chấp tại WTO. Chính vì vậy, trong 5 vụ Việt Nam tiến hành khiếu nại tại Cơ quan giải quyết tranh chấp của WTO, có 3 vụ đã kết thúc với kết quả tích cực, hai vụ việc còn lại vẫn đang trong giai đoạn xét xử tại WTO. Bên cạnh các vụ việc điều tra mới khởi xướng, Bộ Công Thương cũng liên tục theo dõi, hỗ trợ doanh nghiệp xử lý các vụ việc rà soát biện pháp với mục tiêu giảm thiểu tác động tiêu cực tới doanh nghiệp XK của Việt Nam.

Quan điểm của Bộ Công Thương là dù các nước có đưa ra yêu cầu khắt khe hơn trong các vụ việc điều tra thì bộ sẽ vẫn nỗ lực để tránh bị áp mức thuế rất cao cho các nhà XK không hợp tác nhằm giảm thiểu tác động của các biện pháp PVTM đối với các doanh nghiệp XK.

Nhằm hỗ trợ, bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp nói chung và thủy sản nói riêng, công tác PVTM sẽ tiếp tục được đẩy mạnh như thế nào, thưa bà?

Phải nhấn mạnh rằng, tôm, cá là các mặt hàng thủy sản XK chủ lực của Việt Nam hiện nay, là động lực phát triển kinh tế của nhiều tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Vì vậy, ngay từ khi xây dựng hệ thống cảnh báo sớm các vụ kiện PVTM, Cục đã chủ động đưa tôm, cá vào danh sách các mặt hàng cần theo dõi để cảnh báo, không chỉ đối với thị trường Hoa Kỳ mà cả với các thị trường XK khác. Cục PVTM sẽ xây dựng dữ liệu XK của Việt Nam đối với các mặt hàng và thị trường trọng điểm, trong đó có thủy sản; từ đó, đưa ra các phân tích, đánh giá nguy cơ bị điều tra PVTM đối với các mặt hàng này.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành và hiệp hội liên quan để thực hiện nhiệm vụ kháng kiện, tiến hành trao đổi song phương với các cơ quan cùng cấp tại các nước NK, yêu cầu các quốc gia tuân thủ quy định của WTO khi áp dụng các biện pháp PVTM để góp phần hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt Nam ứng phó kịp thời với các vụ kiện ở nước ngoài, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho doanh nghiệp trong nước. Ngoài ra, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục chủ động thực hiện các nhiệm vụ theo Đề án “Tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp PVTM và gian lận xuất xứ” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2019; trong đó, tập trung vào công tác dự báo và xử lý nghiêm những hành vi chuyển tải bất hợp pháp, gian lận xuất xứ, lẩn tránh thuế PVTM nhằm bảo vệ lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp.

Xin cảm ơn bà!

Nguồn: Báo Công Thương