Quy tắc xuất xứnguyên phụ liệu, nguy cơ bị áp thêm các rào cản thương mại phi thuế quan và “bẫytrưởng thành”… đang là nỗi lo lớn của các doanh nghiệp ngành dệt may, da giàytrong việc tận dụng ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP).

Sau gần 3 tháng, hàng dệt may, giày dép của Việt Nam chínhthức được hưởng GSP khi nhập khẩu vào thị trường EU, kim ngạch xuất khẩu các mặthàng này 2 tháng đầu tiên của năm đã có sự tăng trưởng nhanh chóng: mặt hàng dệtmay tăng 22,8% và mặt hàng giày dép tăng 26,94% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, bảnthân các doanh nghiệp lại không tự tin và cho rằng, rất khó để tận dụng nhữngưu đãi do GSP mang lại.

Ông Thân Đức Việt- Giám đốc điều hành Tổng công ty May 10-cho hay: Để tận dụng GSP các doanh nghiệp phải đáp ứng được tiêu chuẩn xuất xứnguyên liệu để xin được C/O form A (được hưởng ưu đãi). Theo đó, nguyên liệu củasản phẩm phải có một tỷ lệ nội địa hóa nhất định. Trong khi đó, nguyên liệuchính cho sản xuất là vải lại được nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc (không nằmtrong quy tắc xuất xứ công gộp) điều đó cũng có nghĩa doanh nghiệp không đượchưởng GSP.

Chia sẻ về sự phức tạp của quy tắc xuất xứ, bà Phan ThịThanh Xuân- Tổng thư ký Hiệp hội Da giày và túi sách Việt Nam- cho biết: Quy tắcxuất xứ của GSP khuyến khích việc nhập khẩu nguyên, phụ liệu từ các nước EU vớigiá thành cao hơn nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc… khiến chi phí của doanhnghiệp bị đẩy cao, giảm khả năng cạnh tranh và hiệu qủa sản xuất…

Cũng theo bà Xuân, GSP giúp các mặt hàng giày dép Việt Namtăng xuất khẩu vào thị trường EU sẽ khiến các nhà sản xuất EU lo ngại mất thịtrường và tạo áp lực buộc EU tăng các biện pháp bảo hộ và áp thêm những rào cảnkỹ thuật phi thuế quan mới. Thêm nữa, mặc dù ngưỡng trưởng thành của mặt hànggiày, dép của Việt Nam đã được tăng mức trần lên 17,5% nhưng do thị phần của mặthàng này được dự báo sẽ tăng mạnh trong thời gian tới và rất dễ rơi vào ngưỡngtrưởng thành.

Việc được hưởng ưu đãi thuế quan trên thị trường EU chắc chắcsẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn cho các mặt hàng dệt may và giày dép của ViệtNam, đặc biệt khi đối thủ cạnh tranh chính của Việt Nam là Trung Quốc đang bịáp thuế MFN (hơn GSP trung bình 3,5%). Theo đó, thay vì đặt hàng ở Trung Quốccác nhà nhập khẩu sẽ chuyển đơn hàng sang Việt Nam để tận dụng ưu đãi. Thếnhưng, lợi thế cạnh tranh do GSP đem lại không mang tính bền vững vì việc đáp ứngđược quy tắc xuất xứ của doanh nghiệp là rất khó khăn, thời hạn có hiệu lực củaGSP không phải là mãi mãi.

Thêm nữa, do được hưởng ưu đãi GSP +, hàng hóa của Pakistannhập khẩu vào EU sẽ không phải chịu tác động của cơ chế trưởng thành, không hạnchế về quy mô xuất khẩu. Điều này chắc chắn tạo áp lực cạnh tranh không nhỏ chohàng dệt may, da giày của Việt Nam.

Để có thể tận dụng tối đa ưu thế do GSP mang lại, ông TrầnNgọc Quân- Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu- khuyến cáo các doanh nghiệp cầnđa dạng hóa thị trường, tránh phụ thuộc vào một thị trường cho dù đó là thị trườnglớn. Lưu ý, vừa tăng trưởng xuất khẩu vừa đề phòng tránh rơi vào ngưỡng tự vệhoặc vượt ngưỡng trưởng thành.

Các doanh nghiệp cũng thường xuyên tham vấn với các Hiệp hộingành hàng, Bộ Công Thương nhằm nắm bắt tiến trình đàm phán FTA  để điều chỉnh chiến lược thị trường cho phù hợp.Phối hợp với Bộ Công Thương để vận động EU tiếp tục trao GSP cho Việt Nam để đảmbảo cơ chế tiếp cận thị trường ổn định và linh hoạt.

Nguồn: http://www.baocongthuong.com.vn