Theo Tổng cục Thống kê, kim ngạch xuất khẩu tháng 5 ước đạt 4,4 tỷ USD, tăng 2,8% so với tháng trước, nhưng nhập khẩu cũng tăng mạnh lên 5,9 tỷ USD. Điều đó cảnh báo việc nhập siêu mạnh trở lại.
 
Sau 2 tháng liên tiếp giảm, kim ngạch xuất khẩu tháng 5 đã nhích lên khoảng 2,8% so với tháng trước, đạt 4,4 tỷ USD, tuy nhiên vẫn chưa cứu vãn được tình hình xuất khẩu chung của cả 5 tháng đầu năm.

Tổng kim ngạch xuất khẩu 5 tháng đầu năm 2009 đạt khoảng 22,857 tỷ USD, giảm 6,8% so với cùng kỳ năm 2008. Chỉ có 4 nhóm hàng đạt mức tăng trưởng xuất khẩu dương so với cùng kỳ năm trước, đó là mặt hàng chè tăng 13%, gạo tăng 20%, sắn tăng 129%, đặc biệt đá quý, kim loại quý tăng tới 3.318,7%.

Điều đáng lo ngại là kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng chủ lực thuộc “Câu lạc bộ xuất khẩu tỷ đô” của Việt Nam đều giảm mạnh từ 9 - 20% so với cùng kỳ năm ngoái, như giày dép, gỗ và sản phẩm gỗ, cao su, cà phê, thủy sản, hạt điều... Suy giảm mạnh nhất là cao su giảm 49%, dầu thô giảm 44%, dây điện, cáp điện giảm 41%, gốm sứ giảm 24%...
 
Chỉ duy nhất mặt hàng gạo là luôn giữ “phong độ” với mức tăng liên tiếp qua các tháng và đạt gần 3,2 triệu tấn trong 5 tháng, kim ngạch đạt xấp xỉ 1,5 tỷ USD, tăng trên 43% về lượng và 20% trị giá so với cùng kỳ năm 2008. Ngoài ra, trong tháng 5, việc tái xuất vàng đã tăng mạnh trở lại, với trị giá xuất khẩu tăng gấp 4 lần so với tháng 4.

Về nhập khẩu, 5 tháng kim ngạch đạt 23,985 tỷ USD, giảm 37% so với cùng kỳ 2008. Tuy nhiên, nếu so với tháng trước, trong khi kim ngạch xuất khẩu tháng 5 chỉ tăng 121 triệu USD thì nhập khẩu tăng mạnh thêm 444 triệu USD.

Như vậy, chỉ sau 2 tháng, từ xuất siêu hơn 1,6 tỷ USD, Việt Nam đã chuyển sang nhập siêu ở mức 1,5 tỷ USD. Tính chung 5 tháng đầu năm, Việt Nam nhập siêu 1,128 tỷ USD.

Nguyên nhân nhập siêu trở lại trong 2 tháng qua là do hàng tồn kho được giải phóng mạnh do việc thực hiện các biện pháp kích cầu của Chính phủ. Sản xuất trong nước đã hồi phục trở lại, nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu cho những tháng tới tăng mạnh. Trong khi, thị trường xuất khẩu vẫn tiếp tục gặp khó khăn, xuất khẩu suy giảm. Trong tháng 5, chỉ có 4 nhóm hàng: phân bón, xăng dầu, lúa mì và thức ăn gia súc là có kim ngạch nhập khẩu giảm so với tháng 4, còn lại đều tăng.

Nhằm đẩy mạnh xuất khẩu trong bối cảnh suy thoái kinh tế, báo cáo của Chính phủ tại kỳ họp thứ 5 của Quốc hội đang diễn ra ở Hà Nội nhấn mạnh các giải pháp cơ cấu lại các mặt hàng xuất khẩu, hướng vào các mặt hàng chế tạo, chế biến, phát triển các mặt hàng xuất khẩu mới; tiếp tục tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại ngoài nước, chú ý khai thác các khu vực ít bị tác động của suy thoái kinh tế.
 
Lường trước những khó khăn ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu, Chính phủ cũng đã trình Quốc hội điều chỉnh giảm chỉ tiêu tăng trưởng xuất khẩu từ 13% xuống còn 3%.