(vasep.com.vn) Tiếp theo phần I, phần II của Báo cáo “Tiềmnăng thị trường cá tra sản xuất bền vững tại EU” đưa ra phân tích về những xuhướng và chính sách thu mua thủy sản của các nhà bán lẻ hàng đầu tại EU.

Thị trường EU phụ thuộc vào nguồn thủy sản NK để đáp ứng nhucầu tiêu thụ cá và thủy sản. Năm 2013, khả năng tự cung thủy sản của EU chỉ cóthể đáp ứng nhu cầu đủ cho đến ngày 7/7, cho thấy gần một nửa tiêu thụ thủy sảncủa EU phụ thuộc vào nguồn NK.

 Năm 2011, các loài cáNK như cá minh thái Alaska, cá ngừ và cá tra chiếm tới 40,3% tổng lượng tiêu thụcủa Đức. Tại Hà Lan, cá ngừ đứng vị trí thứ 2, cá tra đứng vị trí thứ 3 về khốilượng trên thị trường.

Thị trường EU gồm 27 thị trường đơn lẻ với dân số dự kiếntăng thêm 21,3 triệu lên 522,3 triệu người vào năm 2030. Tổ chức Nông lươngLiên hợp quốc (FAO) dự đoán tiêu thụ bình quân thủy sản sẽ tăng từ 22 lên 24kg/người/năm. Do đó, EU vẫn sẽ là thị trường quan trọng cho sản phẩm cá và thủysản.

Báo cáo của FAO về thịtrường cá tra EU

Tháng 6/2013, FAO đưa ra báo cáo thị trường cá tra tại EU.Theo Eurostat, năm 2012, NK cá tra vào thị trường EU đạt 143.200 tấn, trị giá376 triệu USD, giảm 22% về khối lượng và 24% về giá trị so với năm 2011. Giátrung bình NK giảm 2,4% còn 2,36 USD/kg năm 2012. Các thị trường chính tại EUlà Tây Ban Nha, Hà Lan, Ba Lan và Đức đều giảm NK cá tra từ Việt Nam. Ngược lại,một số thị trường vẫn tăng trưởng như Bỉ, Hy Lạp và Latvia.

Tuy nhiên, tình hình vẫn khả quan tại một số thị trường như:

Đức: Dù NK cá tra vào Đức năm 2012 giảm nhưng cá tra vẫn phổbiến đối với người tiêu dùng tại đây. Đây là loài cá được tiêu thụ nhiều thứ 5tại Đức. Mới đây, cá tra đạt tiêu chuẩn ASC đã có mặt trên thị trường. ASC làchứng nhận công nhận trại nuôi hoạt động có trách nhiệm và thân thiện với môitrường. Các sản phẩm cá tra dán nhãn ASC đầu tiên có xuất xứ từ 13 trại nuôi đạtASC tại vùng ĐBSCL, chiếm 10% tổng sản lượng cá tra của Việt Nam. Hiện nay, sảnphẩm dán nhãn ASC đã có mặt tại nhiều siêu thị trên toàn nước Đức như Topsea,Frosta, Femeg, Queens and Profish.

Pháp: Trong 10 năm gần đây, Tập đoàn Carrefour, nhà bán lẻ lớnthứ 2 thế giới luôn tích cực nâng cao chất lượng sản phẩm thủy sản. Nhận thứcđược yêu cầu khẩn cấp của toàn cầu trong việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản vàtương lai của ngành thủy sản, Carrefour đã cam kết đóng góp vào việc tiêu thụthủy sản bền vững.

Để đạt mục tiêu đề ra, Carrefour xây dựng chuỗi cung cấp thủysản tươi và đông lạnh gắn liền với các mối quan tâm về môi trường và được chứngnhận đạt các tiêu chuẩn chất lượng khắt khe. Tất cả các sản phẩm cá tra tươi vàđông lạnh của tập đoàn này đều có chứng nhận GlobalGAP.

Một trong những điểm chính trong chính sách của Carrefour làbảo đảm sự minh bạch và cung cấp thông tin cho người tiêu dùng. Carrefour chủ độngliên kết người tiêu dùng với một trang web dành cho người tiêu dùng thủy sản đạtchứng nhận GlobalGAP. Trang web này là một phần của chiến dịch nâng cao nhận thứccủa người tiêu dùng của GlobalGAP.

Từ năm 2013, Carrefour in địa chỉ trang webwww.mon-poisson.info trực tiếp trên bao gói của tất cả các sản phẩm cá tra đônglạnh bán dưới thương hiệu của Carrefour tại hệ thống siêu thị của tập đoàn tạiEU. Trang web về nuôi trồng thủy sản sẽ cung cấp cho khách hàng của Carrefourcác thông tin về tiêu chuẩn Thực hành nuôi tốt của GlobalGAL. Người tiêu dùngcũng có thể tra cứu xuất xứ của thủy sản họ ăn thông qua bằng công cụ tra cứu sửdụng bộ mã số 13 con số - số đăng ký GlobalGAP (GGN) - được GlobalGAP cấp riêngcho từng nhà sản xuất đạt chứng nhận và được ghi trên bao bì sản phẩm. Dữ liệuvà công cụ tìm kiếm được đăng tải trên trang web của GlobeGAP và  được kết nối với trang webwww.mon-poisson.info.

Anh: Sainsbury là nhà bán lẻ lớn đầu tiên tại Anh giới thiệusản phẩm cá tra đạt chứng nhận ASC (River Cobbler). Đây là một bước tiến trongxu hướng sử dụng nguồn cá thay thế được nuôi có trách nhiệm thay thế cá tuyếtvà cá haddock trên thị trường.

Cá tra có xuất xứ từ khu vực ĐBSCL, được nuôi thương phẩm từđầu những năm 2000. Từ năm 2011, Sainsbury đã hợp tác với Hội đồng Nuôi trồngthủy sản (ASC) để đảm bảo cá mua từ Việt Nam đều đạt chứng nhận. Quy trình chứngnhận bao gồm hoạt động đánh giá các tiêu chí toàn diện về môi trường và xã hộido tiêu chuẩn ASC đề ra như: các yêu cầu đảm bảo tính đa dạng sinh học trongkhu vực, tác động tới các cộng đồng xung quanh trại nuôi, thức ăn nuôi cá đượclấy từ những nguồn cung bền vững và có thể truy xuất.

Theo hệ thống cảnh báo nhanh đối với thực phẩm và thức ănchăn nuôi của EU (RASFF), cảnh báo đối với cá tra NK từ Việt Nam giảm đáng kể từ24 trường hợp năm 2010 xuống còn 4 trường hợp năm 2012. Đồng thời số lô bị trảvề giảm từ 14 lô xuống còn 2 lô.

Chính sách thu mua

Chính sách thu mua của các nhà bán lẻ hàng đầu EU thường gắnliền với các mục tiêu của các tổ chức phi chính phủ quốc tế; 75% trong số 20nhà bán lẻ hàng đầu EU cam kết phát triển bền vững.

Các nhà bán lẻ đưa những cam kết tham gia chương trình chứngnhận nuôi trồng thủy sản vào trong chính sách thu mua của họ. Hiện EU có 5 nhómchương trình chứng nhận nuôi trồng thủy sản chính: Hội đồng Quản lý Nuôi trồngthủy sản (ASC), Friend of the Sea (FOS), Liên minh Nuôi trồng thủy sản Toàn cầu(GAA), GlobalGAP và các chương trình nuôi sinh thái (ở trong và ngoài EU).

- ASC hợp tác với các nhà bán lẻ: Ahold  (Hà Lan); Metro Group  và  Edeka (Đức);  và  Migros (Thụy Sĩ).

- Friend of the Sea cũng công bố lên trang web danh sách cácnhà cung cấp thủy sản đạt chứng nhận của họ tại EU; trong đó ba nhà cung cấpchính cá tra tại EU chủ yếu ở Hà Lan và Thụy Sĩ.

- GAA hợp tác với: Aldi UK, ASDA, The Co-operative,Morrisons,  Tesco  và Waitrose  (Anh);  Delhaize (Bỉ);  Metro  Group và Rewe  (Đức);

- Ủy ban Kỹ thuật Nuôi trồng thủy sản của GlobalGAP hợp tácvới: Aldi  Süd,  Metro Group  and  Rewe (Đức);  El  Corte Inglés  (Tây Ban Nha);  Aldi UK,  ASDA, Morrisons, Sainsburysand Tesco (Anh); Ahold (Hà Lan) và Carrefour (Pháp và Tây Ban Nha).

Nhận thức về tính bền vững của thủy sản phụ thuộc vào từngnhà bán lẻ tại từng quốc gia. Một số nhà bán lẻ của Anh là Marks & SpencerPlan A hay Sainsbury xếp thủy sản bền vững vào nhóm ý tưởng sáng kiến. Các nhàbán lẻ khác như Rewe (Đức) lại xây dựng thương hiệu riêng cho thủy sản bền vữngnhư Pro Planet.

Các tiêu chí thu mua thủy sản nuôi của nhà bán lẻ có thể vượtkhỏi tầm một chương trình chứng nhận đơn lẻ và bao gồm các vấn đề chính phải đốimặt như sức khỏe động vật, thức ăn nuôi thủy sản không chứ thành phần nguyên liệubiến đổi gen hay truy xuất nguồn gốc.

Sáng kiến của GSSI

Tổ chức Sáng kiến Thủy sản bền vững Toàn cầu (GSSI) đã đưara một sáng kiến mới bao gồm nhiệm vụ và những mục tiêu rõ ràng để giúp các nhàbán lẻ đánh giá các chương trình chứng nhận khác nhau.

Mục tiêu của GSSI là đưa ra một công cụ chung, nhất quán vàmang tính toàn cầu cho các chương trình chứng nhận và dán nhãn thủy sản nhằm đảmbảo niềm tin trong việc cung cấp và quảng bá thủy sản bền vững tới người tiêudùng trên toàn cầu, cũng như thúc đẩy sự phát triển của những chương trình chứngnhận đó.

GSSI đặt ra mục tiêu:

- Tạo ra sự đồng thuận đối với các tiêu chí và chỉ số để đolường và so sánh các chương trình chứng nhận và dán nhãn thủy sản, nhằm tạo điềukiện thực hiện và áp dụng những chương trình này;

- Tạo ra nền tảng cho nhiều đối tượng khác nhau trong ngànhhợp tác và trao đổi kiến thức về tính bền vững của thủy sản;

- Giảm thiểu chi phí thông qua loại bỏ sự trùng lặp và nângcao tính hiệu quả của các chương trình chứng nhận và dán nhãn, từ đó tăng khảnăng thích ứng và linh hoạt trong chuỗi cung cấp.

GSSI đang tiếp tục phát triển sáng kiến để tiến tới áp dụngtrên quy mô toàn cầu vào năm 2015. Một số đối tượng trong ngành thủy sản tại EUđã tham gia sáng kiến này.

Nguồn: http://www.vasep.com.vn