Theo số liệu của Trung tâm thương mại thế giới (ITC), Tây Ban Nha và Nhật Bản là 2 thị trường tiêu thụ ngao nhiều nhất thế giới. Trung Quốc là nguồn cung ngao lớn nhất.

Về nhập khẩu

Theo ITC, trong 10 năm trở lại đây kể từ năm 2015, NK ngao của thế giới không có nhiều điều chỉnh.

Từ năm 2015-2020, Nhật Bản là thị trường tiêu thụ nhiều ngao nhất thế giới. Năm 2016 ghi nhận là năm giá trị NK ngao cao nhất của Nhật Bản trong 10 năm trở lại đây, với 245 triệu USD, tăng 12% so với năm 2015, chiếm 31% trong tổng ngao các quốc gia NK.

Từ năm 2021-2024, Tây Ban Nha soán ngôi Nhật Bản và trở thành thị trường tiêu thụ ngao lớn nhất toàn cầu. Năm 2021 ghi nhận là năm quốc gia này NK ngao nhiều nhất trong 10 năm trở lại đây, với giá trị 207 triệu USD, tăng 22% so với năm trước đó, chiếm 26% tỷ trọng trong tổng ngao NK của thế giới. Trong khi đó, năm 2021, Nhật Bản chỉ NK 169 triệu USD, giảm 1% so với năm 2020, chiếm 21% trong tổng ngao thế giới NK.

Sau Tây Ban Nha và Nhật Bản, các quốc gia như Ý, Hàn Quốc, Mỹ lần lượt là các thị trường NK ngao trọng điểm trong top 5 quốc gia NK nhiều ngao nhất thế giới. Cụ thể, năm 2024, NK ngao của Ý đạt 103 triệu USD, tăng 108%; Hàn Quốc đạt 77 triệu USD, tăng 1%; Mỹ đạt 67 triệu USD, tăng 5% so với năm 2023.

Về xuất khẩu

Trung Quốc, Mỹ, Việt Nam, Canada, Bồ Đào Nha lần lượt là các nguồn cung ngao lớn nhất cho thế giới.

Trong 10 năm trở lại đây, năm 2015 ghi nhận là năm Trung Quốc XK ngao nhiều nhất, với giá trị đạt 360 triệu USD. Trong suốt 10 năm qua, XK ngao của quốc gia này gần như không ổn định và có xu hướng sụt giảm. Năm 2024, Trung Quốc chỉ XK 281 triệu USD ngao, tăng 3% so với năm trước đó, chiếm 30% tỷ trọng trong tổng ngao các quốc gia XK. Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Mỹ là các điểm đến lớn nhất của ngao Trung Quốc.

Sau Trung Quốc, Mỹ và Việt Nam lần lượt là nguồn cung ngao lớn thứ 2 và 3 cho thế giới. Số liệu của ITC cho biết, XK ngao của Mỹ trong năm 2016 và 2018 ghi nhận giá trị cao nhất với 119 triệu USD. XK ngao năm 2016 tăng 11%, chiếm 12% tỷ trọng và năm 2018 tăng 2% so với năm trước đó, chiếm 14% tỷ trọng trong tổng giá trị ngao các nước XK; Với Việt Nam, năm 2021 ghi nhận là năm XK ngao đạt giá trị cao nhất, với 101 triệu USD, tăng 49% so với năm trước đó, chiếm 11% tỷ trọng trong tổng giá trị ngao các quốc gia XK. Trong khi cùng năm đó, Trung Quốc chiếm 34% và Mỹ chiếm 10% tỷ trọng.

Về cơ cấu sản phẩm

Người tiêu dùng tại các quốc gia trên thế giới chủ yếu lựa chọn: Ngao sống/tươi/ướp lạnh mã HS 030771 - đây đồng thời là sản phẩm XK chủ lực, ngao chế biến mã HS 160556 và ngao hun khói/sấy khô/ướp muối mã HS 030779.

Năm 2024, XK ngao sống/tươi/ướp lạnh mã HS 030771 của thế giới đạt 560 triệu USD, tăng 6% so với năm 2023, chiếm 56% tỷ trọng trong tổng các sản phẩm ngao XK. Theo sau đó là ngao chế biến mã HS 160556 với 369 triệu USD, tăng 4%, chiếm 39%; và ngao hun khói/sấy khô/ướp muối mã HS 030779 với 20 triệu USD, tăng 4%, chiếm 2% tỷ trọng.

Việt Nam có 10 tỉnh xuất khẩu ngao nhiều nhất: Thanh Hoá, Bến Tre, Nam Định, Bình Thuận, Thái Bình, Hải Phòng, Sóc Trăng, Kiên Giang, Quảng Ninh, Tiền Giang, chiếm 97% kim ngạch XK; và 36 công ty có sản phẩm ngao xuất khẩu, trong đó Công ty Cổ phần XNK Thủy sản Thanh Hóa (HASUVIMEX) chiếm 24% tỷ trọng xuất khẩu, công ty Thủy sản Lenger Việt Nam chiếm gần 19% và Công ty TNHH Minh Đăng chiếm gần 13%.

Chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam đến 2030 (QĐ 339/QĐ-TTg) đã chính thức định vị thủy sản trong đó có ngao là “ngành kinh tế quan trọng, hiện đại, hiệu quả và bền vững” với tư duy chuyển từ “nuôi nhiều, đánh bắt nhiều” sang “hiệu quả sản xuất, truy xuất nguồn gốc, chế biến sâu”, từ sản xuất cá thể nhỏ lẻ sang hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp làm nòng cốt, ứng dụng công nghệ cao, có khả năng tiếp cận tín dụng và thị trường quốc tế.

Nguồn: VASEP