(DĐDN) – Trước việc gà nhập giá rẻ từ Hoa Kỳ tràn vào Việt Nam gây khó khăn cho ngành chăn nuôi, bà Nguyễn Thị Thùy Dung – Trưởng phòng Phòng vệ Thương mại, Trung tâm WTO VCCI cho rằng, các doanh nghiệp nên biết đến và tận dụng công cụ phòng vệ thương mại để bảo vệ lợi ích hợp pháp của ngành sản xuất nội địa.

– Hiệp hội chăn nuôi Đông Nam Bộ đang khởi động vụ kiện bán phá giá sản phẩm thịt gà Mỹ tại Việt Nam. Tuy nhiên, Hiệp hội Xuất khẩu trứng và gia cầm Hoa Kỳ vừa phủ nhận thông tin trên. Bà có bình luận gì về điều này, thưa bà?

Về mặt nguyên tắc thì một vụ kiện chống bán phá giá chỉ bắt đầu khi các doanh nghiệp nội địa gửi đơn kiện (đơn yêu cầu) chính thức tới cơ quan Nhà nước có thẩm quyền (mà ở đây là Bộ Công thương).

Vì vậy, có lẽ phải đính chính lại một chút là ở đây vụ kiện chống bán phá giá đối với sản phẩm thịt gà Hoa Kỳ tại Việt Nam chưa được khởi động. Trên thực tế, Hiệp hội Chăn nuôi Đông Nam Bộ mới có ý định và Công văn kiến nghị gửi tới Bộ Công thương (và Công văn này không phải là một đơn kiện với đầy đủ các bằng chứng chứng minh cùng với các nội dung bắt buộc theo quy định của pháp luật).

Cũng như vậy, việc phủ nhận thông tin bán phá giá từ phía Hoa Kỳ cũng là chuyện bình thường của bên bị cáo buộc. Ai bị cáo buộc cũng sẽ phản đối hết, và việc phản đối hay phủ nhận này không có giá trị pháp lý hay là bằng chứng chứng minh điều gì cả. Hành động từ cả hai phía, Hiệp hội Việt Nam hay Hoa Kỳ, đều chưa phải là một phần của vụ kiện chống bán phá giá nào cả.

Là đơn vị tư vấn cho các doanh nghiệp về vấn đề phòng vệ thương mại, Trung tâm WTO – VCCI hoan nghênh và luôn ủng hộ các doanh nghiệp tính tới việc sử dụng các công cụ phòng vệ thương mại như kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp hay tự vệ để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình trước nguy cơ hàng hóa nhập khẩu cạnh tranh không lành mạnh ở Việt Nam.

Do đó, chúng tôi hy vọng Hiệp hội Chăn nuôi Đông Nam Bộ có thể đi xa hơn, tìm kiếm được các thông tin xác thực, làm việc với các bên liên quan như Bộ Công thương hay Trung tâm WTO chúng tôi để chuẩn bị cho đơn kiện, nếu thực sự có hiện tượng đùi gà Mỹ bán phá giá sang Việt Nam.

– Theo bà, việc cần làm ngay của các Hiệp hội ngành hàng lúc này là gì để bảo vệ doanh nghiệp chăn nuôi trong nước?

Với một vụ kiện chống bán phá giá, trong đơn kiện, nguyên đơn cần đưa ra được những thông tin và bằng chứng để chứng minh (i) hàng nhập khẩu có hiện tượng bán phá giá và (ii) gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đối với ngành sản xuất nội địa, ví dụ các thông tin về lượng xuất khẩu hay giá xuất khẩu để chứng minh, những thống kê về các tác động từ hành vi bán phá giá của hàng nhập khẩu đối với ngành sản xuất nội điạ (việc làm, doanh thu, thị phần…); (iii) có mối quan hệ nhân quả giữa hàng nhập khẩu bán phá giá và thiệt hại nói trên. Chỉ khi các thông tin sơ bộ này đủ thuyết phục thì mới có hy vọng cơ quan có thẩm quyền chấp nhận khởi xướng điều tra chống bán phá giá.Và chỉ khi đó vụ việc mới có thể bắt đầu.

Như vậy, việc cần làm lúc này của Hiệp hội và các doanh nghiệp trước hết là phải tìm hiểu thật đầy đủ quy định pháp luật Việt Nam về các điều kiện và quy trình khởi kiện chống bán phá giá để biết là giờ phải làm gì, sắp tới sẽ phải làm gì. Sau đó là thực hiện các hoạt động để đáp ứng các yêu cầu của pháp luật. Ví dụ đối với đơn kiện thì phải tìm cho đủ các bằng chứng cơ bản chứng minh đủ 3 điều kiện mà tôi vừa nói ở trên. Doanh nghiệp và Hiệp hội sẽ phải cần đến sự giúp đỡ của các cơ quan như Tổng cục thống kê, cơ quan hải quan… và cả những tư vấn, điều tra thông tin từ bên ngoài để có được các dữ liệu này.

Tiếp theo sẽ phải tập hợp đủ các doanh nghiệp, người sản xuất để đáp ứng yêu cầu về tư cách đi kiện (theo quy định là người đi kiện phải đảm bảo sản xuất ra ít nhất là 25% tổng sản lượng sản phẩm liên quan được sản xuất ra trên cả nước).

– Bà có lời khuyên nào cho các Hiệp hội Doanh nghiệp và doanh nghiệp để có thể tự chủ động phòng vệ thương mại?

Việt Nam đã và đang tham gia hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới.Với việc dần cắt giảm công cụ bảo hộ truyền thống như thuế quan, hạn ngạch, hàng hóa nước ngoài sẽ càng ngày càng tự do và dễ dàng khi nhập khẩu vào Việt Nam. Cũng vì vậy mà các công cụ phòng vệ thương mại (chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ) càng cần được các doanh nghiệp biết đến và tận dụng, để bảo vệ lợi ích hợp pháp của ngành sản xuất nội địa trước hành vi cạnh tranh không lành mạnh từ hàng hóa nước ngoài nhập khẩu nếu xảy ra những tình huống như vậy.

Để chủ động tận dụng được các công cụ này, các doanh nghiệp, hiệp hội cần lưu ý:

Thứ nhất, doanh nghiệp, hiệp hội cần chủ động nâng cao nhận thức và năng lực pháp luật của mình.Chỉ khi doanh nghiệp, hiệp hội có nhận thức đầy đủ về ý nghĩa và các điều kiện sử dụng biện pháp phòng vệ thương mại thì mới có thể hy vọng họ hành động đúng và kịp thời.

Thứ hai, cần phối hợp chặt chẽ giữa các doanh nghiệp cùng ngành. Để khởi xướng các biện pháp phòng vệ thương mại, không chỉ một doanh nghiệp muốn là có thể thực hiện, có những điều kiện nhất định để đảm bảo điều kiện là đại diện cho ngành sản xuất nội địa trong quá trình khởi xướng và theo đuổi vụ việc. Vì vậy, các doanh nghiệp trong cùng ngành cần sát cánh bên nhau, đảm bảo lợi ích hợp pháp của mình trước hiện tượng hàng nhập khẩu có hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Thứ ba, cần cơ chế hỗ trợ thông tin từ phía Nhà nước đối với những nhóm thông tin mà doanh nghiệp không thể tự tập hợp hay thống kê được.Đây là sự hỗ trợ và cũng đồng thời là trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước liên quan để thực thi những văn bản pháp luật liên quan.

Tất cả những điều này đều không dễ thực hiện trong ngày một ngày hai. Tuy nhiên, đây không phải là lý do để chúng ta bằng lòng với việc chấp nhận thua thiệt trong cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu trên chính thị trường nội địa của chúng ta. Kinh nghiệm từ các nước khác (đặc biệt là Trung Quốc, Ấn Độ, hai nước thuộc nhóm bị kiện nhiều nhất và cũng đi kiện nhiều nhất) cho thấy “vừa học vừa làm” là cách thức rất đáng cân nhắc.

– Xin cảm ơn bà!