Mấy năm nay, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc có bướctăng trưởng mạnh, và nước này đang đầy hứa hẹn là một thị trường quan trọng chothủy sản Việt Nam. Làm sao để đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc? BáoNNVN đã có buổi trao đổi với ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biếnvà Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP).

Khơi thông thị trường rộng lớn

Thưa ông, hình như trước đây, Trung Quốc không phải là thịtrường mà các nhà XK thủy sản Việt Nam quan tâm tới?

Đúng vậy. Trước đây, Trung Quốc NK thủy sản không nhiều. Mặtkhác, các doanh nghiệp Việt Nam có định kiến rằng XK thủy sản sang Trung Quốcthường gặp khó khăn, rủi ro trong thanh toán, nên chưa quan tâm tới thị trườngnày. Vì thế, những hội chợ thủy sản quốc tế tổ chức ở Trung Quốc đều không đượccác doanh nghiệp thủy sản Việt Nam quan tâm tham dự.

Thị trường Trung Quốc bắt đầu trở nên quan trọng với thủysản Việt Nam từ khi nào?

Khoảng 4-5 năm trở lại đây, các doanh nghiệp Việt Nam đã bắtđầu XK tôm sang Trung Quốc. Và đặc biệt khoảng 2-3 năm trở lại đây, Trung Quốcbắt đầu NK nhiều thủy sản. Thị trường Trung Quốc hiện đã có nhu cầu thực sự đốivới các loại thủy sản NK để đáp ứng cho nhu cầu tiêu dùng tăng cao.

Trong năm nay, XK tôm, cá tra Việt Nam sang Trung Quốc đềucó những sự tăng trưởng rất mạnh. 9 tháng đầu năm nay, giá trị XK thủy sản sangTrung Quốc đạt 390 triệu USD, tăng tới 32% so với cùng kỳ 2013. Với giá trịnày, Trung Quốc đang là thị trường lớn thứ 4 của thủy sản Việt Nam.

Riêng trong quý 3 vừa rồi, XK thủy sản sang Trung Quốc đạtgiá trị 159 triệu USD, tăng tới 40% so với quý 3/2012, trong đó giá trị XK tômlà 109 triệu USD. Đây là thống kê từ những lô hàng XK có khai báo. Nếu tính cảnhững lô hàng XK không khai báo thì con số chắc chắn cao hơn nhiều.

Dự kiến trong năm nay, giá trị XK thủy sảng sang Trung Quốccó thể đạt ít nhất 500 triệu USD. Trong những năm tới, thị trường Trung Quốc sẽvẫn còn tương đối mở đối với thủy sản NK.

Những mặt hàng nào là thế mạnh trong XK thủy sản Việt Namsang Trung Quốc?

Trước hết là tôm. Hiện nay, mỗi năm, giá trị XK tôm sangTrung Quốc có thể đạt từ 150-200 triệu USD. Trung Quốc đang đứng thứ 2 sau NhậtBản trong những nước NK nhiều tôm sú nhất của Việt Nam.

Với con tôm thẻ thì Trung Quốc đứng hàng thứ 5. Điều đángchú ý là trước đây Trung Quốc chỉ NK tôm sú Việt Nam. Nhưng năm nay, họ phải NKcả tôm thẻ vì đang thiếu hụt lớn loại tôm này.

XK cá tra sang Trung Quốc cũng có tiềm năng lớn. Tháng 10 vừarồi, giá trị XK cá tra của Việt Nam là 180 triệu USD, trong đó Trung Quốc chiếm5%. Một thị trường chiếm 5% trong tổng giá trị xuất khẩu cá tra của 1 tháng,thì là không nhỏ. Bởi nếu tháng nào cũng duy trì được như thế, mỗi năm, nước tacó thể xuất khẩu vài chục ngàn tấn cá tra sang Trung Quốc.

Kết hợp chính ngạch và tiểu ngạch

Để đẩy mạnh XK thủy sản sang Trung Quốc, chúng ta cần giảiquyết những vấn đề gì?

Hạn chế lớn nhất hiện nay trong XK thủy sản sang Trung Quốclà chủ yếu vẫn đang đi theo đường tiểu ngạch. XK tiểu ngạch sẽ không có sự ổn địnhvề mặt thị trường và doanh nghiệp dễ gặp phải những rủi ro trong vấn đề thanhtoán. Mặt khác, khi đi đường tiểu ngạch, chúng ta không thể tiếp cận được vớinhững khách hàng lớn ở Trung Quốc.

Muốn tạo được một thị trường ổn định và lâu dài thì phải XKchính ngạch. Bởi vậy, trước hết, chúng ta cần khơi thông đường XK chính ngạch.Tuy nhiên, với đặc thù riêng của thị trường Trung Quốc, chúng ta không thể đòihỏi chỉ đi đường chính ngạch như với những thị trường khác, mà phải kết hợp cảchính ngạch lẫn tiểu ngạch.

Để đi tốt cả đường chính ngạch lẫn tiểu ngạch, cần phải cónhững khảo sát, nghiên cứu cụ thể hơn. Chẳng hạn, để bán thủy sản Việt Nam vàonhững khu kinh tế mở ở Trung Quốc thì phải như thế nào? Bán qua đường chính ngạchvào các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải... thì phải làm sao?

Và quan trọng hơn là chúng ta phải nghiên cứu kỹ lưỡng để cóđược những thông tin đầy đủ về thị trường thủy sản ở Trung Quốc, qua đó đưa ranhững dự báo chính xác về nhu cầu NK tôm, cá... của nước này. Nhờ vậy, các địaphương sẽ có được những chỉ đạo kịp thời về mùa vụ, kế hoạch nuôi trồng các mặthàng thủy sản mà Trung Quốc đang cần NK với khối lượng lớn.

Những dự báo này cũng sẽ giúp cho các doanh nghiệp có nhữngbước đi căn cơ, thích hợp hơn khi đưa thủy sản vào thị trường rất lớn và rất tiềmnăng này.

Chẳng hạn, nếu biết được năm nay, Trung Quốc sẽ thiếu hụtbao nhiêu tấn tôm, trong đó, cần NK từ Việt Nam là bao nhiêu, các nhà máy sẽ dựavào đó mà tính toán để cân đối nguồn hàng có thể XK sang Trung Quốc sao chokhông ảnh hưởng tới những hợp đồng với các khách hàng đến từ những thị trườngkhác.

Do XK thủy sản sang Trung Quốc vẫn đang đi theo nhiều con đườngkhác nhau, chúng ta lại chưa thể nắm rõ, thành ra rất khó có những thống kêchính xác giá trị thủy sản đã XK sang nước này. Đây là một vấn đề cần phải khắcphục.

Mặt khác, sản phẩm tôm XK sang Trung Quốc hiện vẫn chủ yếu ởdạng nguyên liệu hoặc nguyên con. Do đó, hàm lượng chế biến hầu như chưa có. Vìthế, nếu gia tăng được hàm lượng chế biến cho các sản phẩm thủy sản XK sangTrung Quốc, chúng ta sẽ tăng thêm được về giá trị XK.

VASEP đã làm gì để giúp cho các doanh nghiệp có định hướngtốt hơn khi XK sang Trung Quốc?

Từ năm 2013, VASEP đã tham gia chủ động và tích cực hơn vàoviệc tìm hiểu thị trường Trung Quốc. Trong năm 2014, VASEP sẽ tiến hành khảosát nhu cầu của thị trường Trung Quốc với tôm và cá tra, thông qua các hội chợthủy sản quốc tế tổ chức ở nước này.

Chúng tôi cũng sẽ khảo sát các hoạt động XK đường biên haythông qua chính quyền các tỉnh Trung Quốc có những mối liên kết với các tỉnh ViệtNam để tìm hiểu, nắm bắt nhu cầu thủy sản của họ.

Mục tiêu là làm sao tiếp cận được với những nhà NK lớn củaTrung Quốc, đồng thời cũng có thể tiếp cận được với những nhà buôn lớn về thủysản hiện đã có mặt tại thị trường nước này. Bởi nếu chưa tiếp cận được với nhữngnhà NK lớn, thì thông qua những nhà buôn, chúng ta vẫn có thể đưa thủy sản thâmnhập sâu hơn vào thị trường Trung Quốc.

Xin cám ơn ông!

Nguồn: http://www.vasep.com.vn