Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) công bốquyết định, có hiệu lực kể từ ngày 17 tháng 5 năm 2013, nhằm tăng cường tráchnhiệm giải trình của luật sư và người đại diện không phải luật sư trong thủ tụcđiều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp. Quy định này nhằm giúp DOC duy trìsự thống nhất trong quá trình điều tra của mình bằng cách ngăn chặn những hànhvi không phù hợp của những người tham gia quy trình điều tra chống bán phá giávà chống trợ cấp.

1. Bối cảnh

Nhằm hiện thực hóa Sáng kiến quốcgia về xuất khẩu của Tổng thống Obama thông qua việc hoàn thiện những quy địnhpháp luật về thương mại, ngày 26 tháng 6 năm 2012, DOC đã công bố dự thảo luậtcó tựa đề “Quy định nhằm tăng cường trách nhiệm giải trình của luật sư và ngườiđại diện không phải luật sư khi tham gia tố tụng trước DOC”. Theo đó, quy địnhthêm một tiểu mục có nội dung: luật sư và người đại diện không phải luật sư sẽphải chịu chế tài cho những hành vi không phù hợp của mình dựa trên những lý dochính đáng. Dự thảo này nhận đã nhận được rất nhiều ý kiến bình luận từ các bênliên quan.

Sau khi xem xét, phân tích các bìnhluận, DOC đã quyết định thông qua toàn bộ bản dự thảo theo đó thêm tiểu mục351.313 vào phần C trong Điều 19 Quy định Liên bang Hoa Kỳ (CFR).

2. Tiểu mục 351.313

Tiểu mục 351.313 quy định:

-  Bất cứ cá nhân nào muốn trởthành luật sư hoặc người đại diện trước DOC phải thể hiện với Bộ trưởng DOC mộtcách thỏa đáng về khả năng đảm đương nhiệm vụ đó của mình;

-  Trong trường hợp DOC chorằng cần thiết, những luật sư hoặc người đại diện có thể bị đình chỉ hoặc mấtquyền tiếp tục tranh tụng với DOC nếu có “lý do chính đáng” hoặc chịu một sốhình phạt nhẹ hơn như khiển trách công khai hoặc khiển trách riêng, sau khi họđược trao cho cơ hội trình bày quan điểm của mình. DOC sẽ giữ một bản danh sáchcông khai những luật sư và người đại diện bị đình chỉ hoặc cấm hành nghề.

3. Bình luận của các bên liên quan

Sau khi công bố, dự thảo luật đãnhận được rất nhiều ý kiến tập trung vào các vấn đề cơ bản được nêu ra trongtiểu mục 351.313 như: tính cần thiết của việc ban hành dự thảo luật, điều kiệnđể tham gia tranh tụng trước DOC, việc xác định hành vi không phù hợp và chếtài được áp dụng, ảnh hưởng của việc áp dụng chế tài đến các bên liên quan vàviệc duy trì một bản danh sách công khai những luật sư và người đại diện bịđình chỉ hoặc cấm tham gia tố tụng trước DOC...

a. Tính cần thiết của việc ban hànhdự thảo luật

Hầu hết các ý kiến đều ủng hộ mụcđích của DOC trong việc tăng cường tính giải trình (accountability) của cácluật sự hoặc đại diện không phải luật sư mà có các hành vi không đúng đắn khitham gia tố tụng trước DOC. Việc ban hành một quy định như vậy sẽ giúp luật sưvà người đại diện ý thức hơn về hậu quả các hành vi của mình đặc biệt trong bốicảnh thời gian vừa qua các hành vi không đúng đắn ngày càng gia tăng, giúp DOCbảo đảm được tính thống nhất trong quá trình điều tra. Tuy nhiên, cũng có mộtsố ý kiến không đồng tình và cho rằng, tuy mục đích của dự luật là chính đáng,nhưng nó có thể dẫn đến việc các chế tài phụ thuộc quá nhiều vào ý kiến chủquan của các cán bộ chính phủ mà không có một hướng dẫn cụ thể.

b. Điều kiện để tranh tụng trước DOC

Nhiều ý kiến bình luận cho rằngthuật ngữ “có khả năng đảm đương nhiệm vụ” (acceptability) là không rõ ràng vàđề xuất DOC cần thiết lập những tiêu chuẩn cụ thể về việc đảm bảo chuyên môn vàđạo đức, đặc biệt là đối với các đại diện không phải là luật sư.

Đối với lập luận này, DOC giải thíchrằng tất cả những luật sư có đủ điều kiện hành nghề theo quy định của Tòa ánTối cao của các bang, vùng lãnh thổ hoặc Khối Thịnh vượng chung Hoa Kỳ; Hợpchúng quốc Hoa Kỳ, hiện tại không bị đình chỉ hoặc cấm hành nghề bởi một cơquan khác hoặc tòa án có thể làm việc với tư cách một luật sư trước DOC. Tuynhiên trong trường hợp một cá nhân không phải là luật sư có đủ tiêu chuẩn đểhành nghề theo quy định của Tòa án như nêu ở trên sẽ không được tranh tụngtrước DOC nếu việc tước quyền hành nghề là do lừa đảo, đại diện không đúng thẩmquyền, hối lộ hoặc khai man. DOC cũng cho rằng, luật sư và người đại diện cầnphải có kiến thức và năng lực trong lĩnh vực bị điều tra và tuân thủ những tiêuchuẩn về nghiệp vụ và đạo đức.

c. Lý do chính đáng để áp dụng chếtài

Liên quan đến thuật ngữ “lý do chínhđáng” (good cause) để áp dụng chế tài đối với luật sư và người đại diện, các ýkiến bình luận cho rằng thuật ngữ còn mơ hồ, chưa rõ ràng và DOC cần phải diễngiải rõ hơn để các bên tham gia vào quá trình tố tụng hiểu rõ lý do chính đángđể xác định chế tài là gì.

DOC không đồng ý với nhận định trênvà cho rằng rất nhiều cơ quan có trách nhiệm phải thực thi dựa trên tiêu chínày và tiêu chí này đã xuất hiện trong một số quy định của DOC nên các bên liênquan đã quen thuộc với vấn đề này và DOC cũng đã có kinh nghiệm trong việc áp dụngtiêu chuẩn này. DOC cũng cho biết các cáo buộc về hành vi không phù hợp củaluật sư hoặc đại diện không phải là luật sư sẽ được xem xét để đảm bảo rằng cóđủ lý do căn bản để chứng minh cho cáo buộc và bên bị ảnh hưởng sẽ có cơ hộibày tỏ quan điểm của mình trước khi bị áp dụng chế tài.

d. Xác định hành vi không phù hợp

Có một số ý kiến cho rằng DOC cầnđịnh nghĩa rõ hơn về “hành vi không phù hợp” để các bên liên quan có thể hiểuđược hành vi nào là phù hợp hay không phù hợp.

Đối với ý kiến trên, DOC cho rằng,có rất nhiều loại hành vi như vậy có thể sẽ xuất hiện mà không thể dự đoántrước trong thời điểm hiện tại. Do đó, DOC sẽ xem xét các cáo buộc vi phạm theotừng trường hợp cụ thể với mục tiêu cuối cùng là đảm bảo tính thống nhất củaquá trình điều tra. Tuy nhiên, DOC cho rằng những hành vi được thực hiện bởiluật sư và người đại diện không phải luật sư, mà ảnh hưởng trực tiếp đến tínhthống nhất của quá trình điều tra sẽ được xem là không phù hợp. Những hành vikhông phù hợp có thể bao gồm: cung cấp những thông tin sai lệch có chủ định chocơ quan điều tra; buộc tội sai có chủ định trong quá trình điều tra; không tíchcực hợp tác với cơ quan điều tra trong chuẩn bị và rà soát các bản đệ trình;giúp đỡ các luật sư và đại diện đã bị đình chỉ hoặc cấm làm việc với DOC làmviệc về những vấn đề đã bị DOC cấm …Tuy nhiên, quy định này sẽ không điều chỉnhnhững vấn đề liên quan đến đạo đức mà thuộc phạm vi thẩm quyền của đoàn luật sưđịa phương (ví dụ DOC sẽ không xem xét các khiếu nại rằng một luật sư từ chối khôngcung cấp hồ sơ khách hàng cho một luật sư khác hoặc một hãng luật đang đại diệncho một khách hàng mới mà có mâu thuẫn về lợi ích với khách hàng cũ của luật sưnày) và DOC cũng sẽ không có nghĩa vụ phải thông báo cho các đoàn luật sư địaphương về cáo buộc đạo đức này.

e. Đảm bảo về quy trình thủ tục

Một số ý kiến quan ngại về việcthiếu cơ chế đảm bảo về quy trình thủ tục để bảo vệ cho luật sư và đại diệnkhông phải luật sư, ví dụ có ý kiến cho rằng DOC nên tạo cơ hội nhiều hơn thayvì chỉ là cơ hội bày tỏ quan điểm và bên bị ảnh hưởng nên có cơ hội để rà soátvà trả lời bằng chứng hình thành cơ sở của bất kỳ hành vi không phù hợp nào. Cóý kiến cho rằng cán bộ DOC tham gia vào việc xem xét sự phù hợp của hành viphải khác với cán bộ tham gia vào quy trình tố tụng hành chính. Có ý kiến chorằng DOC nên có cán bộ hoặc cơ quan đầu mối để xử lý các thắc mắc về hành vikhông phù hợp. Có ý kiến cho rằng DOC phải xây dựng được trình tự thủ tục đểbảo vệ bí mật của bên có liên quan khi họ kháng kiện về vấn đề này và cho phéptham khảo thông tin trong Quy trình thủ tục hành chính (APO) để bảo vệ quyềnlợi của họ.

DOC cho biết trước khi ban hành quyđịnh này, DOC đã xem xét đến quy trình thủ tục trong trường hợp có cáo buộc vềhành vi không phù hợp hoặc trong trường hợp DOC biết đến hành vi này. DOC cũngtin rằng việc có quy định về vấn đề này sẽ nhằm mục đích nhắc nhở những ngườihành nghề luật về trách nhiệm của họ do đó DOC sẽ tránh được việc phải sử dụngquy định này. DOC cũng có ý định xây dựng quy trình thủ tục xử lý các cáo buộcvề hành vi không phù hợp và hi vọng sẽ hoàn thiện được quy trình này khi cókinh nghiệm xử lý vấn đề này hơn nữa. Mặc dù DOC có thể sử dụng các quy địnhAPO mang tính hướng dẫn nhưng DOC hiện tại không có ý định đưa ra những quy trìnhthủ tục dài và chi tiết như trong APO. Tại thời điểm này, việc bên bị ảnh hưởngcó cơ hội để trình bày quan điểm trước DOC là đã đủ. DOC cũng không có ý địnhyêu cầu luật sư phải cung cấp thông tin bí mật về khách hàng của họ tuy nhiênluật sư và đại diện không phải luật sư cần lưu ý rằng để có thể tranh tụngthành công trước DOC thì cần phải có sự mẫn cán.

DOC đồng ý quan điểm với ý kiến chorằng cần tách biệt giữa cán bộ xem xét vụ tranh tụng hành chính và cán bộ xemxét cáo buộc về hành vi không phù hợp hoặc xem xét mức phạt để đảm bảo tínhkhách quan. Hiện DOC cũng chưa có đơn vị đầu mối nào để xem xét các khiếu nạivề hành vi không phù hợp nhưng sẽ tiếp tục xem xét vấn đề này trong thời giantới.

f. Ảnh hưởng của chế tài đến các bêncộng tác với luật sư và người đại diện

DOC cũng nhận được những ý kiến chorằng dự thảo luật đã không tính đến ảnh hưởng của biện pháp chế tài đến các bêncộng tác với luật sư và người đại điện trong một tổ chức và liệu người luật sưđứng đầu (lead attorney) có phải chịu trách nhiệm cho sai lầm của những thànhviên khác.

Về vấn đề này, DOC cho rằng căn cứtheo từng trường hợp cụ thể, cơ quan điều tra sẽ xác định luật sư và người đạidiện thực hiện những hành vi bị cáo buộc. Cụ thể, những luật sư và người đạidiện có tên xuất hiện trong bản nộp trước cơ quan điều tra có thể sẽ phải chịuchế tài căn cứ theo quy định nêu trên. Đồng thời, DOC cùng khẳng định sẽ khôngáp dụng chế tài với toàn bộ tổ chức mà chỉ áp dụng cho những đại diện cụ thểkhi có những chứng cứ rõ ràng. Tuy nhiên, tổ chức đó cần không cho phép cá nhânchịu chế tài làm tham gia vào các công việc với DOC nếu không muốn chế tài bịáp dụng cho cả tổ chức.

g. Bản danh sách công khai nhữngluật sư và người đại diện chịu chế tài

Về vấn đề này, bên cạnh những ý kiếnủng hộ, cũng có những lập luận cho rằng việc công khai danh sách trên sẽ viphạm quy trình bảo mật thông tin của DOC (APO) và trong thời đại công nghệthông tin, việc công khai tên tuổi của những người vi phạm sẽ ảnh hưởng đến họngay cả khi thời hạn áp dụng biện pháp đình chỉ đã chấm dứt. Có ý kiến cho rằngDOC chỉ cần duy trì một danh sách nội bộ không công khai là đủ. Có ý kiến chorằng DOC chỉ cần công bố tên của những người vi phạm trên Công báo liên bang đikèm với thời hạn đình chỉ hoặc cấm để tránh phải duy trì một danh sách riêng.Có ý kiến cho rằng quy định này đã có nội dung về khiển trách công khai nênkhông cần phải có một danh sách công khai nữa. Lại có ý kiến đề nghị rằng DOCkhông cần quy định về việc khiển trách riêng do quy định này sẽ kém hiệu quảnếu công chúng và cộng đồng doanh nghiệp không biết được về việc khiển trách vàquy định này sẽ ảnh hưởng đến sự minh bạch của luật.

Đối với những lập luận trên, DOC chorằng việc công khai danh sách này nhằm mục đích ngăn cản các luật sư hoặc đạidiện không phải luật sư tham gia vào các hành vi không phù hợp trước DOC. Việcthông báo tại Công báo liên bang hay thông qua danh sách công khai thì cũngkhông có khác biệt nhiều lắm. DOC nhận thấy rằng có thể có những trường hợp màkhông cần thiết phải đình chỉ hoặc cấm luật sư hành nghề trước DOC (2 trườnghợp này thì phải công khai) nên việc có quy định về khiển trách riêng là cầnthiết.

DOC cũng cho rằng quy định mới nàykhông trái với quy trình bảo mật thông tin do không bao hàm những hành vi đượcAPO quy định. Trong trường hợp những cáo buộc hành vi không phù hợp liên quanđến những thông tin mật được bảo vệ bởi APO, DOC sẽ giải quyết trường hợp cụthể đó. Bên cạnh đó, việc thông báo công khai danh sách những người vi phạmcũng được thực hiện bởi rất nhiều tòa án của Hoa Kỳ, do đó không phải là quá“hà khắc” như bình luận của các bên.

Nguồn: CụcQuản lý cạnh tranh